Wonderwoud wordt vierde groenpool rond Gent
Wonderwoud is één van de vier groenpolen van Gent. In dit wondere woud laten we de natuur spontaan ontwikkelen en staan verwondering en beleving centraal. De hoge zandbergen, het groeiende bos en het vele water bepalen waar je kan komen en waar iets te beleven valt. In het wild groeiende bos verstoppen we bijzondere ‘woudnestjes’, onverwachte spelmogelijkheden, talrijke belevingsplekjes en een verrassende uitkijktoren van waaruit je de 3 torens van Gent kan zien.
Rond de stad Gent worden vier groenpolen ontwikkeld: het Parkbos, de Gentbrugse Meersen, de Vinderhoutse bossen en het Wonderwoud (Oud Vliegveld) nabij Oostakker en Lochristi. Groenpolen zijn uitgestrekte park– en natuurgebieden die de stad Gent en de Gentse regio voorzien van voldoende toegankelijk groen en open ruimte. Het Wonderwoud wordt ongeveer 200 hectare groot. Dat zijn 250 voetbalvelden bij elkaar. Wonderwoud wordt vanaf 2021 in verschillende fases gerealiseerd. De plek waar het Wonderwoud zal groeien is vandaag nog niet toegankelijk.
‘Oud Vliegveld’
Het Wonderwoud komt op de locatie van het Oud Vliegveld. Op luchtfoto’s en kaarten van de haven en Lochristi zie je onmiddellijk de merkwaardige X-figuur. Het is de contour van de twee landingsbanen van het vliegveld dat in de jaren ‘60 werd aangelegd. Het was bedoeld als economische stimulans voor de ontwikkeling van de haven. Het terrein werd toen met zand 4 meter opgehoogd, maar het vliegveld werd nooit afgewerkt en dus nooit gebruikt. Sinds de jaren ‘70 wordt op het terrein aan grootschalige zandontginning gedaan. Doorheen de tijd werden verschillende delen van het terrein uitgegraven en vervolgens opnieuw opgevuld. De zandontginning heeft een bijzonder gebied opgeleverd, met een combinatie van zandheuvels, dijken, jonge bosjes, gras- en rietvelden en een centrale waterplas. Wanneer de ontginning wordt stopgezet, zal een groot deel van de waterplas opgevuld worden en krijgt de natuur de kans om spontaan te groeien tot een groot, waterrijk bosgebied. Het opgehoogde terrein en de metershoge zandheuvels maken deze plek uniek.
Globaal landschapsontwerp
Het Wonderwoud wordt gebouwd in opdracht van Natuur en Bos in samenwerking met de Stad Gent en de gemeente Lochristi. Het ontwerpteam dat de plannen maakt en het planproces begeleidt, bestaat uit BUUR en Driekwart Groen. Ze laten zich bijstaan door de experten van URA, ARA, Aquadvice, ECO-InSight en Plant & Houtgoed.
De ontwerpers hebben na vele gesprekken met alle verschillende partners een sterke inhoudelijke ontwikkelingsvisie uitgewerkt voor de groenpool. De visie legt de uitgangspunten en krachtlijnen van de ontwikkeling en het globaal landschapsontwerp vast. De vierde groenpool wordt geen traditioneel landschapspark, maar een speels en groeiend woud om je permanent te verwonderen over de wisselwerking tussen ondergrond, water en natuur.
“Het ontwerp speelt in op de bestaande condities en maakt van de binnendijkse X figuur van het ‘Oud Vliegveld’ een ‘Wonderwoud’ met verborgen plekken, boeiende routes met een speels programma, en een buitendijkse open zoom waarin ruimte is voor een actief programma. Het contrast tussen de open ruimte buiten de dijk en het gevarieerde bos binnen de dijk maakt het Wonderwoud tot een bijzondere natuurbelevenis”, zo is te lezen op de website van BUUR.
Het ontwerp speelt in op het reliëf, het water, het zand en de spontane natuurontwikkeling in het gebied. Het plan voor de groenpool maakt van de opgehoogde landingsbanen van het ‘Oud Vliegveld’ een dichtbegroeid ‘Wonderwoud’ met verborgen plekken, waterrijke natuur en speelse routes. Net daarbuiten wordt open ruimte voorzien waarin plaats is voor landbouw, begroeide grachten en kleine bosjes. Het contrast tussen de open ruimte buiten en het dichte bos binnenin, maakt het Wonderwoud tot een bijzondere natuurbelevenis.
Spontane natuurontwikkeling
De grond van het ‘Oud Vliegveld’ is vele malen geroerd in het verleden en wordt ook voor de toekomstige ontwikkeling van de Groenpool verder geprofileerd. Zo ontstaat een bedoeld ‘geaccidenteerde’ topografie en komt spontane natuurontwikkeling op gang. Die nieuwe bodem- en reliëfstructuur biedt de mogelijkheid om een gebiedseigen vegetatie- en habitat te laten ontwikkelen. Geen kakafonie van een groot aantal uiteenlopende habitats en vegetaties maar een harmonieuze afwisseling van onderlinge samenhangende en op elkaar afgestemde biotopen. Dat voorkomt een ‘parkeffect’ en verzekert een hoge natuurlijke belevingswaarde.
In het Wonderwoud wordt bijna niets aangeplant. Het is de natuur die dirigeert en zich spontaan ontwikkelt. Zo schieten de eerste berken en wilgen al uit de grond en steken bloemenrijke ruigten en graslanden de kop op. Het Wonderwoud zal bestaan uit droog loofbos, moerasbos, een verscheidenheid aan open zandige en grazige plekken en talrijke grote en kleine plassen. Het reliëf van het terrein en de bijzondere waterhuishouding bieden een bijzondere plek aan vele planten en dieren. Deze unieke situatie geeft kansen aan soorten die het elders moeilijk hebben, zoals de oeverzwaluw en de ijsvogel.
Zachte recreatie
In de groenpool wordt veel ruimte gemaakt voor zachte recreatie. Het ‘spelen met hoogtes’ zorgt tegelijk voor leuke routes en gevarieerd bos. Op het wandelpad op de zanddijk heb je een mooi uitzicht over het landschap. Diep in het bos zorgen de voelbare hoogteverschillen voor avontuurlijke spelmogelijkheden en sportieve wandelingen. In het Wondere woud komen ook open plekken die worden opgeladen met bijzondere elementen, de zogenaamde ‘woudnestjes’. Voor de uitwerking van de ideeën voor de woudnestjes gingen we aan de slag met lagere schoolkinderen uit de buurt in een participatietraject. Fantasieën over een ‘Uilenhotel’, een ‘Eekhoornbad’ of een ‘Mollenglijbaan’ gaven inspiratie voor het verder ontwikkelen van bijzondere elementen.
Omdat sommige dieren in alle rust moeten kunnen leven, worden bepaalde delen in de groenpool ontoegankelijk voor bezoekers. Dat zal duidelijk worden aangeduid. In bepaalde zones worden ook grote grazers ingezet voor het beheer van de natuur. Op de hoge dijk rond het Wonderwoud wordt een beheer met schapen voorzien, in het centrale deel wordt een gemengde begrazing voorzien met zelfredzame runderen en paarden.
Architectuur
Het gebied krijgt verschillende ingangen, wandelpaden en een uitkijktoren met een gebiedseigen karakter. Deze ‘architecturale huisstijl’ van het Wonderwoud maakt al deze interventies tot één geheel. Vooral de opmerkelijke ingangen en de uitkijktoren zullen in het oog springen.
Rondom het Wonderwoud ligt een hoge dijk. Op verschillende plaatsen wordt de dijk ‘doorbroken’ of opengemaakt voor een ingang. De insnijdingen uit het dijklandschap worden telkens in eenzelfde beeldvorm en materiaal uitgevoerd. Ze zorgen voor de herkenbaarheid van de groenpool en de oriëntatie in het gebied.
Het Wonderwoud krijgt in de eerste fase twee hoofdingangen, één op het eind van de Langenaarstraat en één aan de Drieselstraat. De bus krijgt een halte vlakbij de ingang aan de Drieselstraat. Van daaruit wandel je de groenpool zo binnen. De uitbouw van de nieuwe fiets-as naar de groenpool (groenklimaatas) maakt deze plek ook vlot bereikbaar vanuit het centrum van de stad. De fiets-as loopt op lange termijn ook door de groenpool. Fietsparkeerplaatsen worden voorzien bij elke ingang. Voor de auto wordt een beperkt aantal parkeerplaatsen voorzien nabij de ingang aan de Drieselstraat.
Op het hoogste punt van de groenpool, op het kruispunt van de Westlede en het open water, komt een uitkijktoren. Daar kan de bezoeker zich heroriënteren en het landschap bekijken. De 18 meter hoge toren zal een 360° – panorama bieden op de omgeving. Zo kan je een blik werpen op de groei van het Wonderwoud’ en bij helder weer de 3 torens van Gent zien.
Illustraties BUUR
