Wijnegem / Gemeenschapslandbouw als baken voor duurzame wijk

Op een site van circa 11 ha aan de Merksemsebaan in Wijnegem ontwikkelen het gemeentebestuur en de sociale huisvestingsmaatschappij De Ideale Woning samen een duurzame wijk. De ontwerpers zetten het landschap actief in als productielandschap, akkers, boomgaarden en weiden voor een CSA-boerderij.

 


De nieuwe wijk ‘De Werve Hoef ‘ ligt aan de rand van Wijnegem tussen de Merksemsebaan , de Houtlaan, het Albertkanaal, de Zandstraat en de Beukenlaan. De grond van ongeveer 11ha is al jaren eigendom van De Ideale Woning (sociale huisvestingsmaatschappij). De site sluit aan bij een bestaande woonwijk van Wijnegem.

De nieuwe wijk zal plaats bieden aan ca. 300 woningen. Vanaf de 1ste ontwikkelingsplannen tot en met de uitrusting van de individuele woningen wordt in alle aspecten rekening gehouden met duurzaamheid. De realisatie van de Werve Hoef geldt als pilootproject voor de ontwikkeling van duurzame wijken die hiervoor wordt getoetst aan de nieuwe Vlaamse duurzaamheidsmeter.

De Ideale Woning wil ook nieuwe woonvormen (co-housing, zorgwonen,…) en nieuwe vormen van terbeschikkingstellen van woningen (erfpacht, huur met aankoopoptie, CLT,…) toepassen in dit project.
Productielandschap

Op basis van een open oproep van de Vlaamse bouwmeester werd het team rond het architectenbureau Collectief Noord, LAMA landscape architects, Denc!-studio, Architectenkoöperatief, Common-ground en EVA-international geselecteerd voor de uitwerking van het masterplan voor de nieuwe wijk.

De ontwerpers vertrekken vanuit het landschap om tot een duurzame ontwikkeling te komen. Ze zetten in op de creatie van een nieuwe duurzame wijk door de woonontwikkeling te koppelen aan een productielandschap, waarbij gemeenschapslandbouw de wederzijdse relatie tussen de plaatselijke landbouw, de buurtbewoners en de omgeving zal gaan versterken. Op die manier kan (minstens de geest van) de oude hoevesite in eer en glorie worden hersteld. Bovendien versterkt het de landschappelijke omgeving en vergroot het de sociale cohesie in de wijk.

Akkers, weilanden en rust-akkers vormen de natuurlijke onderlegger voor de nieuwe wijk. Een netwerk van paden doopt het gebied om tot een wandelzone en nodigt de ruimere buurt uit om rond te dolen in het gediversifieerde landschap. De ontwerpers behouden de belangrijke elementen in het landschap en tonen respect voor de historische waarde van het terrein.

Stadsboerderij

Het landbouwverleden wordt verder vormgegeven in een stadsboerderij, een zogenaamde CSA-boerderij (Community Supported Agriculture) en volkstuinen. De stadsboer krijgt zowat 5 ha ter beschikking, en de wijkbewoners worden als cooperanten zo nauwelijk mogelijk betrokken bij de boerderij.

Autovrij

De woongebouwen werden ontworpen als vrijstaande ensembles in het landschap, geïnspireerd op de landgoederen en hoeves van weleer. Elk ensemble omvat tussen de 25 en de 50 woningen als een mix van verschillende woningtypes, en vormt zo een collectieve, intergenerationele tussenschaal tussen de individuele bewoner en de wijk. Om de leefbaarheid te verhogen worden op strategische plekken niet-residentiële functies ingepland, zoals een kinderdagverblijf of een buurtwinkel.

De auto verdwijnt uit het landschap; het openbaar domein is van de trage weggebruiker. Zelfs de bewoners moeten hun wagen kwijt op een van de drie parkings aan de rand van de wijk.
Het ontwerp gaat uit van integraal energiebeheer. De waterhuishouding en –zuivering worden volledig opgevangen op het eigen terrein. De slimme inplanting van de woonstempels beperkt de geluidsoverlast en de verharding.

Om deze duurzame wijk te realiseren wordt er een participatieproces opgezet om alle sociale groepen, het beleid en de omwonenden te betrekken bij de verdere uitwerking van het winnende ontwerp. Zij zullen actief betrokken worden om mee te denken over de realisatie van de wijk.

 

Landgoederen-en-hoeves

mwh_ozbeeld_def

ontwerp-Wervehoef-wijnegem-CSA

Werve-hoef-CSA-LAMA-collage-1

Werve-hoef-CSA-LAMA-collage