Grasbetontegels kunnen als waterdoorlatende bestrating worden gebruikt, waarbij de openingen met steenslag of begroeiing worden opgevuld. (Foto: Ebema)

Waterdoorlaatbare betonproducten, het hoe en waarom

Voor grote ruimtes is beton een voor de hand liggend materiaal. Maar wat met de afvoer van hemelwater? Hoe kan dit op een natuurlijke wijze in de ondergrond dringen zodat het niet via rioleringen moet worden afgevoerd?


“Dat hoeft absoluut geen probleem te zijn”, stelt Raf Pillaert, Product Manager Infrastructure bij FEBE, de federatie van de Belgische prefab betonindustrie. “Omdat de sector zich zeer bewust is van deze problematiek, wordt er al vele jaren werk gemaakt van steeds performanter wordende waterdoorlatende betonproducten voor verhardingen. Die laten het hemelwater ter plaatse infiltreren. Via de fundering wordt het water gebufferd en naar de ondergrond afgevoerd. Hierdoor worden rioleringen ontlast en houden we de grondwaterstand op peil. Dit is een efficiënte oplossing, die perfect tegemoetkomt aan het toenemende milieubewustzijn.”

 

Vier types betonstraatstenen

Volgens onze gesprekspartner bestaan er ruwweg vier verschillende types: betonstraatstenen met verbrede voegen of met drainageopeningen, poreuze betonstraatstenen en grasbetontegels.

Betonstraatstenen met verbrede voegen hebben aan de zijkanten brede nokken of afstandhouders, waardoor brede voegen ontstaan. (Foto: FEBE)

Raf Pillaert: “Betonstraatstenen met verbrede voegen hebben aan de zijkanten brede nokken of afstandhouders, waardoor na het leggen brede voegen ontstaan. Langs deze voegen wordt het water naar de fundering en ondergrond afgevoerd. De types met drainageopeningen zijn door hun specifieke vormgeving ontworpen om water te laten infiltreren via de openingen die na het leggen ontstaan. Voor dit type volstaat het aan één of meer zijden of centraal in de steen een opening in de klassieke rechthoekige of vierkante vorm uit te sparen. De poreuze betonstraatstenen zijn waterdoorlatend door een poreuze betonsamenstelling. Op basis van een poreuze deklaag en onderlaag kan het water door de poriën van de steen sijpelen en via de waterdoorlatende fundering in de ondergrond wegvloeien. Tot slot zijn er de grasbetontegels, die eveneens als waterdoorlatende bestrating kunnen worden gebruikt. De openingen worden dan met steenslag of begroeiing opgevuld. Bij elk type waterdoorlatende verharding is het wel cruciaal dat ze op een doorlaatbare structuur wordt aangebracht.”

 

Tips

  • Bij een waterdoorlaatbare bestrating kan de minimale helling beperkt worden tot 1 %, in tegenstelling tot 2,5 % bij een klassieke bestrating. De maximale helling bedraagt bij voorkeur niet meer dan 5 %. Anders stroomt er te veel water af en is er onvoldoende infiltratie in de structuur.
  • In België zijn langdurige regenbuien met een geringe regenintensiteit goed voor 93 % van de totale jaarlijkse neerslag. De overlast wordt veroorzaakt door de resterende 7 %, met plotse, hevige regenbuien. Het is met die 7 % dat er bij het ontwerp rekening moet worden gehouden. Daarom moet aan alle componenten van de totale structuur aandacht worden besteed voor de waterdoorlaatbaarheid: ondergrond, onderfundering, fundering, straatlaag en betonstraatstenen.
  • De doorlaatbaarheid van de ondergrond wordt onderverdeeld in vier categorieën: zeer doorlatende grond, goed doorlatende grond, matig tot slecht doorlatende grond en nagenoeg ondoorlatende grond. Is de bodem onvoldoende doorlatend, voorzie dan een bijkomend drainagesysteem. Dit zorgt voor een vertraagde afvoer, zodat de buffering steeds in de onderfundering plaatsvindt en dus stroomafwaarts geen overlast veroorzaakt wordt.
  • Voor de dimensionering van waterdoorlatende structuren moet men rekening houden met het verkeer en het type ondergrond. De verkeersbelasting bepaalt de dikte en het materiaal van de fundering, het type ondergrond bepaalt de dikte van de onderfundering.
  • Hou bij de keuze van het type straatlaag rekening met de volgende eisen: de waterdoorlatendheid van elke laag moet minimaal gelijk zijn aan 5,4 x 10-5 m/s. Dit komt overeen met een regen van 16 mm gespreid over 10 minuten of, omgerekend, 270 l/s/ha, rekening houdend met een veiligheidsfactor gelijk aan 2.
  • De doorlatendheid neemt bij voorkeur toe naarmate men dieper in de structuur gaat, om de kans op verstopping of sterke vermindering van de doorlatendheid zo klein mogelijk te houden. Zorg via de filterstabiliteit dat de straatlaag niet in de onderliggende funderingslaag verdwijnt. De vorming van fijn materiaal onder de verkeersbelastingen moet vermeden worden om vergruizing tegen te gaan.
  • Ook de keuze van het voegmateriaal is belangrijk. Check hiervoor de technische vereisten bij de diverse soorten waterdoorlaatbare stenen. Vooral bij poreuze betonstraatstenen is het voegmateriaal cruciaal.
  • Bij het gebruik van waterdoorlatende structuren zijn in principe geen straatkolken meer nodig aan het oppervlak. Het water dringt immers onmiddellijk door de stenen, voegen of openingen en wordt naar de onderliggende lagen afgevoerd.
  • Waterdoorlatende bestratingen worden gebruikt op plaatsen met beperkt verkeer, zoals parkings voor personenwagens, winkelcentra, woonstraten, pleinen en wandelstraten, fiets- en voetpaden, opritten en terrassen.
  • Bij de uitvoering moeten alle aspecten die bij de klassieke verhardingen aan bod komen, zoals een goede verdichting van de materialen en een goede kwaliteit van de granulaten, in acht worden genomen. Voer in ieder stadium van de aanleg een degelijke controle uit, zowel voor de kwaliteit van de geleverde materialen als voor het uitvoeringsproces.
  • In principe is het onderhoud bij waterdoorlatende bestratingen beperkt tot het onkruidvrij houden van het oppervlak. Reiniging is enkel nodig wanneer zich een
    verstopping voordoet.

Febestral publiceerde een brochure met tekst en uitleg over waterdoorlatende bestratingen.

WWW.FEBE.BE/NL/PUBLICATIES/DETAIL/BROCHUREWATERDOORLATENDE-VERHARDINGEN-MET-BETONSTRAATSTENEN