Voor 40 procent van de plantensoorten wordt het te warm

Bij een verdere temperatuurstijging van 3 graden zou Nederland voor bijna 500 plantensoorten te warm worden. Dit is 40 procent van alle soorten. Nederland wordt echter ook geschikt voor 1000 zuidelijke soorten. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Environmental Research.

De plantensoorten die in Nederland voorkomen zijn aangepast aan de huidige temperaturen in Nederland. Nederland heeft nu een gemiddelde jaartemperatuur van ongeveer 10 °C. Dat is een graad hoger dan gemiddeld 50 jaar geleden. Onderzoekers van Wageningen Environmental Research keken naar wat er gebeurt als de gemiddelde jaartemperatuur, zoals de KNMI klimaatscenario’s rond 2085 aangeven, 11, 12, 13 of zelfs 14 graden wordt. Daarvoor hebben ze de temperatuurranges waarbinnen plantensoorten voor kunnen komen, bepaald voor meer dan 6000 Europese plantensoorten. Daaronder bevinden zich ruim 1200 soorten die ook in Nederland voorkomen.


427 soorten kunnen verdwijnen
Voor 63 soorten was Nederland ook 50 jaar geleden, toen de gemiddelde jaartemperatuur nog 9 graden Celsius was, eigenlijk al te warm. Ze zitten in Nederland aan de zuidgrens van hun verspreidingsgebied. Door de graad temperatuurverhoging, is het voor nog 39 plantensoorten te warm geworden. Meer dan de helft hiervan zijn Rode Lijstsoorten. Bij een verdere temperatuurverhoging van 10 naar 11 graden zouden op termijn ongeveer 60 soorten kunnen verdwijnen, waarvan 21 Rode Lijstsoorten. Een gemiddelde jaartemperatuur van 14 graden zou gevolgen hebben voor 427 soorten. Dat is 40% van de doorgerekende soorten. Voor de Rode Lijstsoorten in Nederland is eenzelfde patroon zichtbaar en zouden er 142 soorten kunnen verdwijnen. Dat is 36% van de 398 Rode Lijstsoorten die geanalyseerd zijn.

Nieuwe soorten krijgen een kans
Tegenover het verdwijnen van soorten staat de mogelijke komst van nieuwe soorten uit het zuiden. Met temperaturen die overeen komen met Zuid-Frankrijk is het potentieel van soorten groot. Bij een verhoging van 10 naar 11 graden gaat het om ongeveer 200 soorten van de ruim 4800 Europese soorten die nu niet in Nederland voorkomen. Dit kan oplopen tot circa 1.000 soorten als het gemiddeld 14 graden wordt in Nederland. Het is echter de vraag of die soorten uit het zuiden ook echt Nederland weten te bereiken. Sommige soorten kunnen via zaad slechts centimeters tot meters per jaar afleggen. En dan moeten de omstandigheden ook nog geschikt zijn, zoals de zuurgraad van de bodem, de grondwaterstand en de nutriëntenbeschikbaarheid.

Gevolgen voor natuurbeheer
Onder de soorten die mogelijk zullen verdwijnen zitten soorten waar de natuur nu op wordt ingericht om ze te beschermen. Een belangrijke vraag is of die inspanningen zinvol zijn. Of moet het beleid gericht zijn op het scheppen van gunstige omstandigheden van bijzondere soorten die zich bij een veranderend klimaat in Nederland zouden kunnen vestigen. Bij nieuwe plantensoorten bestaat bij sommige het risico dat ze zich als ongewenste invasieve soort gaan ontwikkelen.

bron: Nature Today