Verkoeling door groene gevels en groene daken
Dak- en gevelgroen zitten in de lift. Steeds meer gemeenten, architecten, stedenbouwkundigen en projectontwikkelaars zien de waarde en de mogelijkheden van deze vorm van vergroening in. Ir. Joop Spijker, onderzoekscoördinator Groen en welbevinden van Wageningen Universiteit en Research (WUR) spreekt van een omslag. “We zitten midden in een transitie. Vooral in de bouwopgave zien zij nadrukkelijk een rol weggelegd voor groen binnen de bestaande stedelijke omgeving.”
Groene daken en begroeide gevels zijn er altijd geweest, maar nooit eerder waren onderzoekers zo geboeid door deze vorm van vegetatie als de laatste decennia. Het effect van daken en gevelgroen op de leefbaarheid en vooral het stedelijke klimaat, werd en is nationaal en internationaal een actueel thema van onderzoek. Het heeft geresulteerd in een lange lijst met pre’s, redenen mét onderbouwingen, waarom deze typen groen zo belangrijk zijn voor steden. Een van de belangrijke effecten is de bestrijding van het zogenaamde Urban Heat Island effect. In een stedelijk gebied is de temperatuur gemiddeld hoger dan in het omliggende landelijke gebied. Het temperatuurverschil kan oplopen tot wel 10 °C. Ook heeft groen een positief effect op de waterbeheersing in de stad, waarbij vooral de wateropvang van belang is bij de piekbuien. Die nemen, door de klimaatverandering, in frequentie en hevigheid toe.
Verkoeling
Voor Joop Spijker is het evident. “Groen is een heel effectieve maatregel tegen het terugdringen van het hitte-effect. Het is de eenvoudigste manier om verkoeling in de stad te brengen en om neerslagpieken op te vangen”, zegt hij. “Er is geen andere keus dan groen mee te nemen in ontwerpen en bouwplannen.” Meer dan 10 % groen in een stad zou het hitte-eilandeffect met gemiddeld 0,6 ˚C verminderen.
Een bepalende rol wordt daarbij toegedicht aan gevelgroen, dat in combinatie met groen in voortuinen en straatbomen, de opwarming van een straat tegengaat. “Als het gaat om stedelijke hitte, zijn gevels belangrijker dan daken. Voor het bestrijden van wateroverlast als gevolg van piekbuien, biedt dákgroen een grotere bijdrage”, aldus Spijker. “Vooral groene daken op grote gebouwen zoals fabriekshallen, ziekenhuizen en kantoren, helpen om neerslagpieken af te vlakken, doordat ze een deel van de neerslag vasthouden en het overschot vertraagd doorlaten. Intensieve groendaken, met een substraatlaag van meer dan 15 cm, hebben het meeste effect en kunnen 50 tot 80 % van het gevallen regenwater vasthouden en later weer verdampen.”
Wordt dakgroen gecombineerd met een eigen wateropvang en drainagesysteem, dan blijkt het verkoelende effect nóg groter. Onderzoek laat zien “dat blauw-groene daken de verkoelende werking 3x langer volhouden dan standaard groendaken tijdens langdurige droogte. En dat het temperatuurverschil tussen een zwarte- en blauw-groene vegetatiedaken gemiddeld 40 graden Celsius is op het warmste moment van de dag.” Een hele mond vol.
Het is in elk geval het zoveelste bewijs dat er oneindig veel positief effect uitgaat van groen op en tegen gebouwen.
Aanwinst voor de stad
In Nederland zijn er meer mooie voorbeelden van dak- en gevelgroen. Mooi, omdat het oog ook wat wil. In Venlo, het stadskantoor, is de grootste groene gevel van Nederland te bewonderen. In Delft is het duurzame glooiende grasdak van de universiteitsbibliotheek een blikvanger. In Eindhoven is de openbaar toegankelijke daktuin op de parkeergarage bij de Lichttoren, een rustpunt in het drukke stadscentrum. In Rotterdam is het Marconipark, aangelegd op het dak van een parkeergarage, de ontmoetingsplek voor omwonenden.
Groen in de stad is – hoe dan ook – altijd een aanwinst. Veel gemeenten stimuleren de aanleg van dak- en gevelgroen dan ook met subsidies of een goedkope lening.
