Tuin Russell Page in Kortrijk beschermd
De Vlaamse regering heeft in september 2014 een met verkaveling bedreigde tuin van Russell Page in Kortrijk beschermd. Russell Page (1906-1985) was een van de belangrijkste Britse tuinarchitecten van de twintigste eeuw en de tuin in Kortrijk was zijn eerste tuin in België. Hij werd aangelegd in 1952 bij een klassieke villa van Jacques Viérin voor tapijtfabrikant Franck De Poortere.
De tuin is ontworpen uitgaande van de inplanting en de gevelopbouw van de woning en rekening houdend met de vorm en de oppervlakte van het terrein en van de oriëntatie. Het ontwerp bevat verwijzingen naar het landschap en de tuinen in zuidelijk West-Vlaanderen met zijn appelboomgaarden met witgekalkte stammen en moestuinen met paden afgeboord door horizontale fruitsnoeren. Russel Page beschrijft in zijn in 1966 verschenen The education of a gardener deze invloed als volgt:”A little further north at Courtrai, where apples flourish, I have used them in the same way … coming to a house through a true orchard of standard apples whose trunks are newly whitewashed each spring, lining kitchen garden paths with horizontal cordons…” In de jaren 1960 voerde Jacques Wirtz een aantal veranderingen door waarbij twee tuinkamers werden heringericht.
De tuin is ingedeeld in vijf tuinkamers tussen taxus- en haagbeukhagen van diverse hoogte die gesitueerd zijn op of langs de lengte- en drie dwarsassen.De tuin toont door zijn aanleg in zones of kamers groter dan hij in werkelijkheid is.
Een wandeling door de tuin
De tuin is ingedeeld in vijf tuinkamers tussen taxus- en haagbeukhagen van diverse hoogte die gesitueerd zijn op of langs de lengte- en drie dwarsassen.De tuin toont door zijn aanleg in zones of kamers groter dan hij in werkelijkheid is.
Zone 1 omvat de oprijlaan tussen langwerpige grasstroken met hoogstam fruitbomen en een vierkantig voorplein. De oprijlaan bestaat uit twee rijstroken in rechthoekige kasseien in roze graniet met ertussen gebakken kleiklinkers. Er is veel zorg besteed aan het legwerk: de kasseien zijn in halfsteensverband gelegd en de kleiklinkers in blokverband. De stammen van de fruitbomen zijn zoals gebruikelijk in Vlaanderen gewit en aan hun voeten bloeien in het voorjaar narcissen. Strak geschoren taxushagen omsluiten zone 1. Negen hoog conisch gesnoeide taxussen vormen de groene architectonische tegenhangers voor de woning en de garages.
Tuinzone 2 bestaat uit een rechthoekige sunken garden in drie niveaus rond een centraal grasveldje. De trappen en contouren van de dolomiet paden bestaan uit kleiklinkers, de keermuren zijn van baksteen. Hier zorgen hoge, fraai breed uitwaaierend gesnoeide, zuilvormige taxussen (Taxus baccata ‘Fastigiata’) voor de beslotenheid. Op de rabatten bloeien heestertjes, vaste planten en bollen en knollen tussen varens. Ten zuiden van de sunken garden sluit een breed graspad aan dat in noordelijke richting langs de woning doorloopt en stopt bij het hek naar de moestuin.
Zone 3 bestaat uit een met taxus (Taxus baccata) omhaagde tuin die in vier gedeeld is door een breed graspad op de lengteas en een smal graspad halverwege op de dwarsas met op de kruising een cirkel. De vier perken zijn elk in drie aanliggende driehoeken onderverdeeld en wel zodanig dat vier paadjes in die perken samen met de lengteas en dwars-as de centrale cirkel in acht verdelen. Deze vier perken zijn beplant met bloeiende heesters. Helemaal achteraan ligt de derde grote dwars-as van de tuin, aangezet door een smal langwerpig kanaal in een meer natuurlijk ogende beplanting.
Zone 4 bestaat uit een groot rechthoekig grasveld tussen tuinpaden. Op de tweede dwars-as staan vijf monumentale taxussen als pendanten van de tuingevel van de woning. In deze zone staan zes landschappelijk aangeplante bomen. Ten zuiden in zone 4 ligt op de derde grote dwars-as van de tuin, een ruime rechthoekige spiegelvijver.
Zone 5 omvat drie moestuinperken van verschillende lengte en een vierkane parterre met centrale cirkel als eindpunt/vertrekpunt van de derde grote dwars-as in de tuin. Deze parterre werd niet uitgevoerd of in ieder geval al snel vervangen door een neoklassiek tuinpaviljoen, vermoedelijk naar een ontwerp van Russell Page. Op de moestuinpercelen legde landschapsarchitect Jacques Wirtz in de jaren 1960 een buxustuin, een quincunx van geknotte bomen en een zwembad aan.
In het oosten van de tuin staat een wit geschilderd tuinhuis/badhuis naar klassiek model onder zadeldak met op het zuiden en westen vier rechte kolommen onder een vooruitspringend driehoekig fronton. Het is niet denkbeeldig dat Franck De Poortere dit paviljoen laten bouwen heeft naar aanleiding van een werkbezoek aan het zuiden van de Verenigde Staten van Amerika. Het tuin/huis badhuis speelt een toonaangevende rol in het oostelijk deel van tuin door de weerspiegeling in de twee waterbekkens naar ontwerp van Russell Page en in het zwembad naar ontwerp van Jacques Wirtz.
