Torhout / Masterplan legt verborgen groen open

De stad Torhout heeft in samenwerking met de Vlaamse Bouwmeester het winnende team voorgesteld voor de opmaak van het masterplan van de stadskernvernieuwing: ‘LOLA-LIST-Sweco’, een samenwerkingsverband tussen een Nederlands, Frans en Belgisch bureau. Met investeringen in de centrale publieke ruimte (markt en omgeving) én het verborgen groen van de stad wil de stad Torhout aantrekkelijker maken voor al haar inwoners en bezoekers.

Het ontwerpteam van LOLA, LIST en Sweco profileert Torhout als marktstad, het heeft aandacht voor de verbindingen tussen stad en platteland en stelt voor om zeven plekken te transformeren tot zeven verborgen tuinen.


Marktstad

De wekelijkse markt stuurt het ontwerp van het centrale marktplein op een directe manier. De kleine marktbusjes zijn de pixel waarmee de ruimte kan worden opgebouwd en verharding, openbare meubels en andere zaken een natuurlijke plek krijgen. Het ontwerpteam beschouwt de omtrek van het plein als de leegte die van de Oostendestraat en Sint Pieterskerk tot de Zuidstraat loopt. Deze is 220 meter lang en heeft een relatief onregelmatige geometrie. De verharding wordt opgebouwd in stroken, die de vereiste afstanden van de markt volgen. De lichte hoekverdraaiing tussen de lijnen absorbeert de onregelmatigheid van het plein en zorgt voor een soepel doorlopende ruimte.

Na een analyse van het aantal en de verscheidenheid van de marktbusjes, is een nieuwe organisatie van kramen ontwikkeld die de nieuwe pleinindeling volgt. De weg die door de hele marktruimte meandert, wordt de belangrijkste voetgangersweg: een permanente en intense openbare ruimte. De perfecte overlap tussen de pleinverharding en de organisatie van de markt is een belangrijk ontwerpbesluit. Het probeert synergetische relaties te leggen tussen de stedelijke vorm en de marktactiviteit. Meubilair en openbare parkeerplaatsen worden verspreid over de centrale ruimtes, waardoor de visuele en fysieke continuïteit langs het plein op normale dagen wordt gewaarborgd.

 

Het oude stadhuis heeft een unieke, symbolische en strategische positie in het midden van het marktplein. Het ontwerpteam stelt voor om dit om te vormen tot een ‘Volkspaleis’

Zeven verborgen tuinen

Kenmerkend voor het centrum van Torhout is het fijnmazige netwerk van stegen en binnenplaatsen, dat een intieme tegenhanger van de representatieve centrale ruimte. Het is een extra laag die je pas ziet als je hem kent of die je kunt ontdekken als bezoeker van de stad. Vandaag de dag zijn veel van de verborgen plekken ingevuld met parkeren. Door deze parkeerplaatsen op een precieze manier te herplaatsen ontstaat er ruimte voor een andere invulling die Torhout een extra waarde geeft.

Het ontwerpteam stelt voor om zeven plekken te transformeren tot verborgen tuin. De zeven verborgen tuinen geven uiting aan de (verborgen) emotionele laag van de Torhoutenaren. Alle tuinen zijn via smalle voetpaden verbonden met het marktplein. Hier worden ze aangekondigd in de verharding. Elke tuin is op zichzelf een verwijzing naar het landschap van Torhout: de bossen, de velden, de beken, de kastelen, de mosterd, het aardewerk en het West-Vlaamse bierbrouwen. Samen vormen ze de iconen van Torhout. Iconografie gaat in op de diepere en (voor leken) verborgen betekenis van het onderwerp en de details van een kunstwerk. Voor alle Torhoutenaren ligt hier een verhaal: waar je als kind speelde, waar je na school met je vrienden rondhing, waar je naar het cafe ging, waar belangrijke evenementen plaatsvinden, waar je de hond uitlaat, of waar je je kleinkinderen naartoe meeneemt.

 

Woltuin

900 jaar geleden boden wolhandelaars op het Wolplein hun waar aan; later maakten verschillende ambachten waaronder pottenbakkerij Roose de dienst uit. Door een sculptuur te maken met geglazuurde kleitegels met daarin ruimte voor kersenbomen ontstaat een speels landschap waar kinderen kunnen klauteren en ouders kunnen rusten.

‘s Gravenwinkeltuin

Het terrein van ‘s Gravenwinkel is van oudsher de plek van de adel. Het prachtige landhuis met zijn parkachtige tuin is een directe inspiratie voor een weelderige lusttuin, waarin zintuigen en planten elkaar aanvullen. Met lustopwekkende soorten als boerenjasmijn en een glooiend terrein zal het een populaire hang out voor verliefde tienerstellen worden. Een nieuwe verbinding versterkt de relatie tussen stadshart en het cultuurcentrum.

 

Consciencetuin

Het Conscienceplein vormt een levendige schakel binnen de stad. Het verbindt de bruisende Stationsstraat met de markt en is een ontmoetingsplek tussen jong en oud. De keuze van beplanting is vurig en uitbundig. Permanente statafels maken actieve ontmoeting mogelijk.

Puttuin

De omsloten binnentuin aan de Putstraat is een plek van reflectie en sereniteit. De waterspiegel, de kleine schrijvershut en de glooiende heuvel met verticale boomstructuur vormen een ensemble waarbij beschouwing en rust centraal staan. De waterspiegel verwijst naar het rijke Vlaamse bekenlandschap.

Brouwerijtuin

Omgeven door cultureel erfgoed is de Brouwerstuin een verborgen plek aan de markt. Een structuur van hoge hopplanten vormt het decor van deze multifunctionele ontmoetingsruimte. Door de gebouwen slim te programmeren en een horecafunctie te geven, ontstaat een prachtige ontmoetingsplek voor Torhout.

Raventuin

Als voorportaal van het Ravenhofpark legt deze tuin een ruimtelijke verbinding tussen de levendige drukte van de markt en de rust van het park. Een verhoogd gazon omsloten door een zitelement dwingt tot onthaasten en dwingt de aandacht op het monumentale groen en haar fluitende vogels.

Kerktuin

De historische hofstructuur die van oudsher behoorde bij de Sint Pieterskerk wordt hersteld met een formele kerktuin. De met hagen omgeven vakken geven de ruimte een stevig groen karakter en bieden plaats aan nieuwe sculpturen. Een ovalen bank tegen de kerk biedt een zonnige plek om samen te zijn.

Parken en landschap

Buiten de ring van tuinen ligt een ring van parken, en daar weer omheen ligt een ring van verschillende landschappen. Om zowel de fysieke als de mentale verbinding tussen stad en buitengebied te versterken stelt het team een aantal ingrepen en initiatieven voor. De Oostendestraat, de Roeselaarseweg en de Bruggestraat vormen de drie voornaamste uitvalswegen van de stad en hebben in de basis een zeer herkenbaar profiel. De verbinding met de stad kan worden versterkt door de bomenrijen tot aan het centrum van Torhout door te trekken, de lanen te herstellen en de zieke kastanjes langs de Oostendestraat te vervangen. Door duidelijke rooilijnen vast te stellen kan in de toekomst een steeds meer continue straatruimte ontstaan.

Loodsen die nu tot aan de rijweg doorlopen, worden bij vervanging een stuk naar achteren geplaatst. Waar mogelijk zou elke steenweg moeten worden voorzien van vrij liggende fiets- en wandelpaden. De overgang van regionaal verkeer (70 km/u) naar binnenstedelijk verkeer (50 km/u) kan ter hoogte van de rotondes veel duidelijker visueel worden gemaakt.

De parken rond het Torhoutse centrum kunnen beter toegankelijk worden gemaakt en bieden ruimte voor toekomstige stedelijke inbreiding. Voor het Ravenhofpark en Park de Broeckere kan dit onderdeel zijn van een integrale gebiedsaanpak.

In navolging van vele initiatieven van voedselproducenten om – al dan niet in coöperatieve vorm – hun waar direct aan de man te brengen zonder tussenpersoon, kunnen de vele diverse voedselproducenten in de omgeving van Torhout hun vlees, honing, zuivel, groente en fruit op de Torhoutse weekmarkt verkopen. Het initiatief hoeft niet bij de boeren te liggen; dit kan ook door een jonge vrijwilligers worden opgepakt. Ook de zeven verborgen tuinen kunnen worden gekoppeld aan zeven kastelen en buitenplaatsen in het buitengebied. De beplanting van de tuin wordt ontleend aan de buitenplaats. Zo ontstaat er een interessante toeristische link tussen de binnenstad en het buitengebied.

Tegen het Ravenhofpark aan staat een oude fabriek waar ruimte is voor drie appartementencomplexen. Deze kijken uit op een prachtige boomgaard: de basis voor een ecologisch en duurzaam woonconcept. Door met paden verbindingen te maken tussen het park, de bibliotheek en de appartementen en door de beplanting in het Ravenhofpark meer te openen ontstaat een stevige en robuuste eenheid. Rond het park kunnen parkeerplaatsen worden gemaakt.

Momenteel is het Cultureel Park de Broeckère nog weinig verbonden met de stad doordat de enige entrees zich aan de noordzijde bevinden. Door een opening te maken tussen gebouwen en een pad aan te leggen tussen het terrein van ‘s Gravenwinkel en het park, kan deze relatie worden versterkt. De oude paardenstallen bieden plek voor ateliers.

 

 

U kunt het voorstel van masterplan downloaden op de website van de Vlaamse Bouwmeester.