Steven De Bruycker: “Groen in functie van verkoeling, verdamping, belevenis en biodiversiteit”
Groene leegte, hittestress, schaamgroen. Steven De Bruycker is adviseur en vertegenwoordiger bij boomkwekerij Willaert. Hij geeft een kritische kijk op de toekomst van tuinen en beplanting. Zijn advies voor de groenprofessional? Blijf bij de zaak.
Hoe zag je tuinen en beplanting de laatste jaren veranderen en wat verwacht je van de toekomst?
De tuinen zijn enorm veranderd onder invloed van externe omstandigheden en dat op verschillende vlakken. Zo is de grootte van de tuin gewijzigd. Door gebrek aan beschikbare ruimte, het kleiner worden van de bouwkavels, de hogere kosten, de opkomst van cohousing en meer, zijn tuinen qua oppervlakte letterlijk kleiner geworden. Daardoor winnen de volkstuinen, samentuinen en andere sociale projecten meer aan belang.
Tuinen zijn geëvolueerd naar een groene leegte. Visueel is dat zeer aantrekkelijk en van hoge kwaliteit maar ecologisch een kerkhof. Hierdoor hebben planten vaak weinig of geen weerstand meer door het gebrek aan aanwezigheid van natuurlijke vijanden. Door die monotonie aan beplanting, krijgen ziektes en plagen vrij spel.
Ook het weer van de voorbije jaren en de opwarming van de aarde spelen uiteraard een rol. Meer en meer wordt er gekozen voor een zwembad of zwemvijver, wat het aanzicht van een tuin enorm wijzigt. Ik verwacht dat deze vraag in de toekomst alleen maar zal toenemen. Hoe dit verzoenbaar zal zijn met een nijpend watertekort, zal de toekomst moeten uitwijzen. Dat brengt me bij beregening. Het zijn gouden tijden voor aannemers die zich hebben gespecialiseerd in deze materie. Ook hier is er momenteel een beweging van kort denken in functie van een economisch gebeuren maar niet in functie van de plant. Door de permanente watergift bij droogte en/of hitte komen de planten terug in een stresssituatie terecht en is hun natuurlijke verdamping en wateropnamecyclus ernstig verstoord. De plotse sterfte van heesters is daarvan vaak het gevolg.
Last but not least zien we heel wat klimaatstress bij de aanwezige beplanting. Door de extreme hitte, luchtverontreiniging, droogteperiodes en veelvuldige regen op korte tijd heeft onze vegetatie het erg moeilijk.
Welke problemen zullen zich voordoen als er geen maatregelen komen tegen klimaatverandering?
Dat is nog vrij onduidelijk. De eerste gevolgen van de voorbije jaren worden nu zichtbaar. In 2016 kenden we een zeer nat voorjaar waarna het jaar daarna een zeer droog voorjaar volgde. We herinneren ons allemaal de lange droogte vanaf het voorjaar tot het najaar van 2018 en ook vorige zomer was erg droog in combinatie met extreme hitte. We zien nu dat oude bomen er het slachtoffer van zijn, met de beuk (Fagus sylvatica) als koploper. Maar er is meer: vroegtijdige bladval (berk-beuk-linde), moeilijkere hergroei van kluitbomen (bv. Quercus robur) en grotere gevoeligheid voor bladziekten en insecten (zie buxusmot/meerdere generaties). We moeten er ook rekening mee houden dat ziektes uit de zuiderse regionen, zoals Xyllela zich hier makkelijker kunnen vestigen. Hevige regenval op korte tijd zal zorgen voor rotting van wortels en het wegspoelen van vruchtbare aarde. En bovendien zal onze inheemse fauna en flora het snelle tempo van de klimaatverandering niet kunnen volgen en dus uitsterven.
Hoe kunnen planten- en bomenkwekers zich wapenen voor de toekomst?
Door een nauwe betrokkenheid in de ontwerpfase en de opmaak van het beplantingsplan kan men gericht – de juiste boom of plant op de juiste standplaats – heel wat problemen voorkomen. De opmaak van een assortimentslijst met klimaatbomen is al een eerste stap in de goede richting. Toch is dit maar een aanzet aangezien de bomen in deze lijst nog geen langere periode van klimaatverandering hebben ondergaan. Ook door het bezoeken van gelijkaardige klimaatregio’s kunnen kwekers gericht op zoek gaan naar passende alternatieven voor onze regio.
Maar het gaat verder. We moeten denken aan duurzaamheid van bijvoorbeeld verpakkingsmaterialen. Als kweker kan je trekker zijn in de zoektocht naar een economisch rendabele oplossing voor de recyclage of vervanging van plastic potjes P9 en wikkelfolie. Daarnaast is de kweek en verkoop in korte keten in volle opmars.
Hoe ziet de particuliere tuin er tegen 2030 uit?
Zoals ik al zei, zal er een duidelijke klant/tuinsegmentatie verder blijven ontwikkelen. Grotere tuinen (lees voormalige boerderijen en bestaande kasteeldomeinen) zullen blijven bestaan en nog verder groeien. Aankoop en ontwikkeling zal enkel mogelijk zijn mits een voldoende groot budget. Het onderhoud zal arbeidsvriendelijker moeten zijn met meer oog voor de biodiversiteit. Dat wil zeggen meer bloemrijke graslanden, ontwikkeling van bossage en hagen. Dit alles biedt de betrokken tuinaannemer blijvende economische perspectieven. De kleinere tuinen zullen hopelijk niet verder evolueren naar verharde eilandjes met sporadisch wat schaamgroen of een gazonnetje in kunstgras. Dit om de jaarlijkse kost van de herinzaai van een gazon (door de droogte) te beperken. Hier zal de overheid hopelijk zijn rol spelen en de aanplant van groen in functie van verkoeling, verdamping, belevenis en biodiversiteit stimuleren en eventueel via plaatselijke reglementering officialiseren.
Meer weten? www.willaert.be
