Rotterdam / Plan voor herontwikkeling stationsgebied Hofplein

Het gebied rond Station Hofplein, genaamd Pompenburg, verandert in de komende jaren in een verleidelijk stuk Rotterdam. Hiervoor is een conceptvisie neergelegd door de Ontwikkelcombinatie Dura Vermeer, J.P. van Eesteren en Synchroon en het ontwerpteam Studioninedots, Delva en Skonk.

 

Het project Pompenburg bevat niet Station Hofplein en de Hofbogen zelf. Wel geeft de herontwikkeling van Pompenburg het monumentale station de omgeving die het verdient. Het gebied wordt getransformeerd tot een aantrekkelijk gebied dat de échte Rotterdamse identiteit ademt: ongepolijst en lokaal georiënteerd. Een gebied waar je wordt verrast en wordt uitgedaagd om steeds iets nieuws te ontdekken. De mogelijkheden om hier met gebruikers, sfeer, programmering, landschap en architectuur aan te sluiten bij de stad zijn talrijk, aldus het ontwerpteam. Naast een aantrekkelijk woongebied, wordt Pompenburg vooral ook een interessante verblijfsplek, ingevuld door lokale ondernemers. Het wordt een plek waar zowel Rotterdammers als mensen van buiten de stad graag komen: ‘Verbinden door verblijven’.

Historie   

De herontwikkeling van Pompenburg bouwt voort op de roerige historie van de plek. Na de verwoesting door het WOII-bombardement op Rotterdam is het gebied nooit integraal meegenomen in de stadsontwikkeling en staat het nog altijd bekend als het laatste brandgat van de stad. Voor de oorlog fungeerde kopstation Hofplein er als knooppunt. In de decennia erna werd er een nieuw station gebouwd, werd het gebied geflankeerd door omvangrijke kantoren voor Shell – met veelgebruikt tankstation, werd de woonwijk Stroveer op het Heliport-terrein gerealiseerd en kwam de nieuwe tunnel met het spoor vanaf Blaak er boven de grond – nog altijd een flinke, fysieke barrière.
Al ruim dertig jaar wordt gestudeerd op de bebouwingsmogelijkheden in het gebied Pompenburg. In die periode werd Station Hofplein een Rijksmonument met gevarieerd gebruik in en op het gebouw en kreeg de locatie de nodige aandacht door het project Luchtsingel.

Verbinden door verblijven

Pompenburg is verblijfsplek én doorgangsroute. Die verknoping komt vooral tot uitdrukking in de inrichting van de openbare ruimte. Vanuit het hart van het gebied voegt die zich naar de drie omliggende buurten wat resulteert in drie onderling verbonden pleinen met ieder een eigen identiteit; hoogstedelijk, stads en buurt. Daarbij takken wandel- en fietspaden aan op de bestaande netwerken en is de auto hier slechts te gast.

De tijdelijke Luchtsingel krijgt in nieuwe vorm een permanente plek in het plan. Het dak van het stationsgebouw blijft publiek gebied en onderdeel van het Luchtspoorpark, de stedelijke, groene verblijfsplek op hoogte tot aan Binnenrotte en Maas. De oude passage door Station Hofplein wordt weer tot leven gewekt. Ook wordt onderzoek gedaan naar het verbreden van de tunnel onder het spoor bij de Raampoortstraat en naar het overkluizen van de tunnelmond om het dak in te richten voor sport- en spel en om er met minder geluidsoverlast en een hogere luchtkwaliteit het klimaat voor omwonenden te verbeteren.

Station Hofplein Centraal

Station Hofplein staat straks midden op een plein. Dit plein geeft het monument de omgeving die het verdient. De drie pleindelen hebben hun eigen karakter, zijn groen en activerend ingericht en qua materialisatie en details onmiskenbaar Rotterdams om de plek in het stedelijk weefsel te bestendigen. Het plein biedt samen met het opgetilde maaiveld en de groene waterbufferende daken ruimte voor een boost aan de binnenstedelijke biodiversiteit.

Station Hofplein zelf krijgt aan de centrumzijde een verlenging tot aan het spoortracé, een brug daaroverheen en een extra accent op de pleinruimte aan de andere zijde van het spoor. Deze ingreep refereert aan het oorspronkelijke station naar ontwerp van Sybold van Ravesteyn, vergroot de zichtbaarheid en versterkt de verbinding met de Delftsestraat en het Haagseveer.

Rotterdams van eyelevel tot skylevel

Na realisatie van het beoogde programma is Pompenburg met recht hoogstedelijk. Om het hart ervan als intieme plek te benadrukken, lopen de volumes vanaf het centrale plein naar buiten toe op. Het laagste punt hier is het plein. Dat wordt omarmd door gebouwen van vijf, zes verdiepingen, de typische Rotterdamse laag die de link legt met de stad om Pompenburg heen. De hoogste accenten zijn twee torens op skylevel. De overige nieuwe bouwvolumes intermediëren tussen deze niveaus en voorzien in geleidelijke overgangen.

De architectuur van de nieuwbouw is aansprekend en uitnodigend, en tegelijkertijd beheerst en representatief. De nieuwe volumes zijn duidelijk verwant; coherent in hun opbouw en alle met een grote mate van transparantie in de gevels. Binnen de skyline van de stad zijn de gebouwen dan ook van afstand als groep te herkennen. Dichterbij komend, worden de details van de afzonderlijke gebouwen zichtbaar. De torens zijn slank, met opzet bovenop een massieve onderbouw. Dit biedt namelijk binnenin het volume ruimte voor ‘dode’ programmaonderdelen en aan de buitenzijde ruimte voor een levendige invulling van de plint.

De volumes verspringen naar boven toe een of meerdere keren. Zo wordt een beheersbaar zon- en windklimaat gecreëerd en krijgen de hogere gebouwen ieder hun eigen karakter. De volumes met een oriëntatie op Station Hofplein zijn getrapt naar boven toe. De set-backs die zo ontstaan, bieden plaats aan collectieve daktuinen.

 

Projectinformatie
Opdrachtgever: Ontwikkelcombinatie Dura Vermeer, J.P. van Eesteren, Synchroon, Gemeente Rotterdam, Havensteder, Vestia
Team: Studioninedots, Skonk, Nelissen Ingenieursbureau en De Wijde Blik                                      Designteam: Steven Delva, Rogier Hendriks, Barend Mense, David Sullivan, Thomas Wolfs, Roy Straathof, Elodie Betard

Beelden: DELVA – Studioninedots