Provincie Oost-Vlaanderen start proeftuin voor ecologisch moestuinieren

De Provincie Oost-Vlaanderen legt een permacultuurtuin in het Provinciaal Natuureducatief Centrum De Kaaihoeve in Zwalm. De Provincie wil met deze proeftuin het ecologisch moestuinieren aanmoedigen en verschillende vormen ervan uittesten: van beperkt tuinieren in een oude fruitkist over de aanleg van een kruidenspiraal, sneukelhaag, permacultuurtuin tot een heus voedselbosje.

De Provincie Oost-Vlaanderen wil met de proeftuin mee antwoord bieden op de groeiende uitdagingen van de klimaatverandering. Zo moet de proeftuin een gevarieerde tuin worden met ecologisch en biologisch geteelde variëteiten. Die helpen de moestuinier bij de bestrijding van plagen en ziektes. Bovendien is een evenwichtig ecosysteem beter bestand tegen extreme weersomstandigheden, zoals langdurige droogte of hevige regenbuien. Daarnaast is er een wisselwerking tussen de verschillende lagen van de moestuin, net als in een bos. Zo zorgen bomen, op hete zomerdagen, voor verkoeling van de ondergroei enerzijds. Anderzijds beperken de struiken onder de bomen het vochtverlies, zodat de bomen ook vlotter droge periodes doorstaan.

Het kweken van voedsel heeft een grote impact op het milieu én het klimaat, vooral bij monocultuur. Met deze verschillende moestuinvarianten toont de Provincie aan dat voedselproductie en biodiversiteit perfect kunnen samengaan. Tegelijk dragen deze alternatieve vormen van moestuinieren bij aan de klimaatrobuustheid van de private tuinen, die allemaal samen zo’n 10% van de Oost-Vlaamse oppervlakte innemen. Dat is veel ruimte met groot potentieel voor klimaatgerichte actie.

Doordachte voedselproductie zal ook een bijdrage geven aan de opslag van CO2. Zowel in de bomen van een voedselbos, meerjarige planten zoals bessenstruiken als in een gezonde organische bodem, wordt CO2 opgeslagen. Zo kunnen moestuinen ook actieve CO2-vangers worden!

“De proeftuin is een inspirerend demonstratieproject voor bezoekers. Voor scholen worden verschillende educatieve pakketten ontwikkeld. De proeftuin is ook letterlijk te nemen: eenmaal de gewassen van eigen kweek plukrijp zijn, kunnen ze de smaakpapillen van de bezoekers prikkelen” zegt gedeputeerde Riet Gillis, bevoegd voor Klimaat

De proeftuin bestaat uit een achttal verschillende zones.

• De kruidenspiraal, met verschillende meerjarige smaakmakers, is meteen ook een paradijs voor vlinders en insecten.

• Vierkante metertuintjes zijn door hun beperkte oppervlakte ideaal voor mensen die van start willen gaan met een eigen tuintje.

• Een zuidmuur van De Kaaihoeve wordt bekleed met gevelgroen. Een maatregel om onder andere gebouwen frisser te houden.
• De ecologische moestuin bestaat uit klassieke zaaibedden waarop biologische wisselteelt van eenjarige gewassen toegepast wordt. Vergeten groenten, zoals wortelpeterselie of koolrabi, krijgen er een prominente plaats.
• Een minder gekende vorm van moestuinieren zijn boomgildes. Rond een boom wordt een cirkelvormige moestuin aangelegd.

Binnen een permacultuurtuin wordt het complexe natuurlijke ecosysteem zo goed mogelijk nagebootst. Eénjarige en meerjarige teelten worden ondersteund door vaste planten en bloemen.
• In het voedselbos op De Kaaihoeve werden in het najaar van 2019 in totaal 450 struiken en boompjes aangeplant. Goed voor 70 verschillende soorten. Klinkende namen zoals “Ananas de Courtrai”, “Sanguine de Savoie” en “Malus John Downie” zullen binnenkort zorgen voor sappige peren, perziken en appels.
Alle ‘tuinafval’ wordt ter plaatse gecomposteerd zodat de tuin een gesloten kringloop vormt.

Het provinciaal klimaatfonds
De proeftuin voor ecologisch moestuinieren is een van de projecten die sinds de oprichting in 2015 uit het provinciaal klimaatfonds ontstaan zijn. De Provincie streeft naar een klimaatgezond Oost-Vlaanderen tegen 2040. Het klimaatfonds is de motor die nieuwe innovatieve projecten op gang brengt, zoals bijvoorbeeld het opzetten van warmtezoneringsplannen zodat we in de toekomst kunnen verwarmen zonder fossiele brandstof. Ook projecten met een grote draagwijdte, zoals ‘klimaatgezonde speelplaatsen’ of  ‘beplant het landschap’ worden gerealiseerd met middelen uit dit klimaatfonds. In het meerjarenplan 2020-2025 werd een Klimaatfonds van 500 000 EUR per jaar ingeschreven om nieuwe acties te financieren in uitvoering van dit klimaatplan, die niet binnen het reguliere beleid vallen.