Prijs Publieke Ruimte voor Oude Dokken in Gent en Kalkense Meersen

Tijdens het Congres Publieke Ruimte in Antwerpen reikte Infopunt Publieke Ruimte voor de vijftiende keer de Prijs Publieke Ruimte uit. Gent werd met de herinrichting van het openbaar domein rond de Oude Dokken laureaat in de categorie ‘stedelijke projecten’. De Vlaamse Milieumaatschappij en het Agentschap Natuur en Bos van de Vlaamse overheid werden met de herinrichting van het Speerpuntgebied Kalkense Meersen uitgeroepen tot winnaar in de categorie ‘landelijke projecten’. De prijs van het publiek ging naar de Oude Dokken in Gent.

“Met de Prijs Publieke Ruimte willen we overheden aanmoedigen om te investeren in een aangename, veilige, duurzame en veerkrachtige leefomgeving”, aldus juryvoorzitter Jan Vilain (Infopunt Publieke Ruimte). “De inrichting van de openbare ruimte helpt mee oplossingen bieden voor bijvoorbeeld het verbeteren van buurtkwaliteit, het verbinden van burgers, het verhogen van verkeersveiligheid, het versterken van biodiversiteit of het temperen van klimaateffecten. Door te investeren in publieke ruimte, kan een stad of gemeente dus ook andere beleidsdoelstellingen realiseren.”
De vijftiende projectoproep Publieke Ruimte leverde 56 inzendingen op. In de categorie ‘landelijke projecten’ nomineerde de jury naast de Kalkense Meersen ook de herinrichting van de Alsembergse Beemd in Beersel en de Eendenkooi in Berlare. De betrokken gemeentebesturen werkten hiervoor samen met de Vlaamse Landmaatschappij. In de categorie ‘stedelijke projecten’ gingen de nominaties naar de Antwerpse Tuinstraten, het landbouwpark ‘Tuinen van Stene’ in Oostende en de Oude Dokken in Gent.

Kalkense Meersen

De Kalkense Meersen in Laarne en Wichelen werden door de Vlaamse Milieumaatschappij en het Agentschap Natuur en Bos samen met de betrokken gemeenten omgevormd van een drooggepompt landbouwgebied in een levend meersenlandschap. Dit meersengebied langs de Schelde is met zijn 600 hectare een van de laatste uitgestrekte Scheldemeersen. Een opnieuw opengelegde oude Scheldemeander is de blikvanger in de open ruimte. “Dit is een toonbeeld van toekomstgerichte landschapsinrichting. Grootschalige ingrepen zijn noodzakelijk om onze contreien te wapenen tegen klimaatverandering, verdroging en teloorgang van biodiversiteit. Het weren van sluipverkeer en de aanleg van een nieuwe voetgangers- en fietsersbrug brachten het landschap tegelijk op mensenmaat. Qua omvang een atypische publieke ruimte maar net daardoor één die een ijkpunt moet zijn voor de benadering van openruimtegebieden in Vlaanderen”, licht Jan Vilain toe.
Bernard De Potter, Administrateur-Generaal van de Vlaamse Milieumaatschappij, reageert opgetogen: “De inrichting van de Kalkense Meersen toont aan dat de Blue Deal niet enkel een beleidsdocument met fraaie intenties is, maar ook concreet in de praktijk gerealiseerd wordt. Dit is natuurlijk het resultaat van de samenwerking tussen verschillende partners op het terrein. We zijn ervan overtuigd dat het project een bron van inspiratie zal vormen voor anderen die soortgelijke initiatieven willen ontwikkelen.“
Jos Rutten, Administrateur-Generaal van het Agentschap voor Natuur en Bos, vult aan: “We beschouwen deze erkenning als een beloning voor onze jarenlange inzet om meer en betere natuur voor iedereen te realiseren. We stellen vast dat deze natuurrealisatie die tegelijkertijd ook bijdraagt aan het oplossen van de klimaatproblematiek (onder meer vastleggen van CO2, herstel watersysteem), door de jury geapprecieerd wordt en dat doet deugd. Het is een extra stimulans om op de ingeslagen weg van klimaat-robuuste natuur verder te gaan.” 

Oude Dokken in Gent

De vernieuwde promenade en het Kapitein Zeppospark in de wijk Oude Dokken in Gent werd bekroond in de categorie ‘stedelijke projecten’ en kreeg ook de publieksprijs voor de beste publieke ruimte. De jury is vooral enthousiast over hoe het oude havenerfgoed in de wijk, met onder meer een oude kraan en de oude kademuren, in het nieuw aangelegde park en de promenade gebruikt wordt. Eerder werd het Kapitein Zeppospark ook al bekroond met de eerste Architectuur Prijs Gent.

“De omvorming van een verlaten havengebied in een levendige nieuwe stadsbuurt gebeurde met respect voor het verleden van de plek. Havenerfgoed zoals kranen, kademuren en treinsporen vormt het decor voor een brede boulevard waar nieuw groen en recreatieve functies op een harmonieuze manier zijn geïntegreerd. De jury is bovendien veel lof voor de integratie van toegankelijkheid en ontharding”, motiveert Jan Vilain de keuze van de jury.
Burgemeester Mathias De Clercq is trots op de onderscheiding: “Aan de Oude Dokken geven we het rijke verleden van Gent een nieuwe toekomst. Wonen, werken en ontspannen aan het water komen er op een natuurlijke manier samen. Met veel aandacht voor aantrekkelijke publieke ruimte om elkaar te ontmoeten en onze stad ten volle te beleven.”
“Gent heeft er met de Oude Dokken een kwalitatieve publieke ruimte bijgekregen waar de aandacht voor ons industrieel erfgoed, noodzakelijke ontharding en vergroening en ruimte voor mensen een plek vinden. Deze prijs is een stimulans om op hetzelfde elan verder te doen”, reageert. Filip Watteeuw, Schepen van Publieke Ruimte
Astrid De Bruycker, Schepen van Openbaar Groen, voegt daar aan toe: “Dit is een mooie onderscheiding maar de echte erkenning krijgen we van de Gentenaars. Zij sloten immers, na inspraak van de buurt doorheen het hele traject van heraanleg, het park, het strand en de verlaagde kade met rolstoeltoegankelijke helling meteen in het hart door er massaal naartoe te komen.”

In CGConcept 2022/1 verscheen een uitgebreide reportage over het Kapitein Zeppospark.

Blauwdruk voor de toekomst

De jury ziet de nominaties voor de Prijs Publieke Ruimte 2022 als trendsetters voor de komende vijftien jaar en heeft een wensbeeld voor ogen waarvan de kiemen vandaag aanwezig zijn. De juryvoorzitter klinkt hoopvol: “Met de Antwerpse tuinstraten als voorbeeld kan Vlaanderen tegen 2037 1500 tuinstraten tellen waarvan de helft in de centrumsteden. Naar analogie met de Oude Dokken moet elke plek van morgen verder evolueren uit de plek van gisteren. Er zullen niet enkel Tuinen van Stene zijn maar ook landbouwparken van De Panne tot Maaseik: de korte keten die we de voorbije decennia verwaarloosd hebben, verdient herwaardering. Natuur, zachte recreatie en waterbuffering bij elke woonkern staan in 2037 evident bovenaan de agenda van alle lokale besturen en die vinden daarvoor inspiratie in de Alsembergse Beemd en de Eendenkooi van Berlare. En overal in Vlaanderen zullen in de komende vijftien jaar landschappen worden geherwaardeerd met het Speerpuntgebied Kalkense Meersen als lichtend voorbeeld. Zulke grootschalige ruimten zijn hard nodig in de strijd tegen verdroging en klimaatverandering, en zijn tegelijk ook een oase van luwte voor wie er nood aan heeft.”
publiekeruimte.info