Onderzoek naar waarde van grasvelden voor klimaatbestendige leefomgeving
Samen met graszaadbedrijven en de sportbranche gaat Wageningen University & Research de komende 4 jaar onderzoeken hoe recreatief gebruikte grasvelden een bijdrage kunnen leveren aan uitdagingen op het gebied van het klimaat en het herstellen van de teruglopende biodiversiteit.
Grasvelden met in de eerste plaats een recreatieve functie kunnen een rol spelen om het stedelijk gebied aangenamer en klimaatbestendiger te maken, en in het verhogen van de biodiversiteit, wat de overlast van plagen kan beperken. Binnen het onderzoeksprogramma wordt onder ‘grasvelden’ verstaan: sportvelden, golfbanen, recreatieterreinen, parken, gazons, bermen, dijken, taluds en natuurterreinen.
Recreatief én klimaatadaptief
In het onderzoek worden de eigenschappen van grassoorten die kunnen bijdragen aan het verhogen van droogtetolerantie, verkoelend effect, waterbergend vermogen, biodiversiteit en koolstofvastlegging onderzocht. Verder wordt er onderzoek gedaan naar de optimale samenstelling van grasvegetaties per type grasveld en welke aanpassingen in grasveldbeheer nodig zijn. Introductie van nieuwe rassen en grasmengsels en beter beheer van grasvelden en/of vegetaties met grotendeels gras zijn mogelijke oplossingsrichtingen. Door de veranderende omstandigheden komen andere grassoorten in beeld, maar ook kruiden. Omdat ze bijvoorbeeld droogtetoleranter of hittebestendiger zijn dan wel tijdelijke onderwaterzetting kunnen verdragen.
De beoogde resultaten en impact van het onderzoek zijn:
• Verhoogde kennis van relaties tussen het type en de samenstelling van verschillende grasvegetaties om de volgende onderdelen te verhogen/vergroten; droogtetolerantie, waterberging, tolerantie wateroverlast, verkoelend effect, biodiversiteit en koolstofvastlegging.
• Kennis over de aanpassing van grasveldbeheer (in aanleg, gebruik en onderhoud) waarmee bereikt wordt dat de grasvelden meer klimaatbestendig en biodiverser worden, met behoud van de hoofdfunctie. Inclusief een inzicht in de kosten en baten van een aangepast grasveldbeheer.
• Kennis over genetische variatie over raseigenschappen die bijdragen aan de realisatie van voorgenoemde doelen en verbeterde methoden om op betreffende eigenschappen te selecteren.
• Verhoogde adoptie van maatregelen en aangepast beheer van grasvelden.
Klimaat en water
Met een toenemende kans op droogte en hogere temperaturen staan de kwaliteit en functiebehoud van grasvelden, zoals sportvelden, speel- en recreatieterreinen onder druk. In dit onderzoek wordt gekeken naar de droogtetolerantie van grassoorten en andere planten. Ook worden er meetmethoden ontwikkeld en gebruikt om op eenvoudige manier de bewortelingsdiepte en -intensiteit te bepalen.
Anderzijds wordt in kaart gebracht wat de waterbergingscapaciteit van verschillende grasvelden in vergelijking met andere terreinen is. De kans op het optreden van heftige regenbuien met bijbehorende waterlast in met name de zomerperiode worden steeds groter. Aan de behoefte aan waterberging in stedelijk gebied kunnen grasvelden een bijdrage leveren, zowel in het bodemprofiel van de grasvelden zelf als in lagergelegen grasvelden die tijdelijk als waterberging kunnen dienen. Het is niet goed bekend hoe lang verschillende grassoorten en mengsels (die geschikt zijn voor grasvelden) onder water kunnen staan, zodat ze snel en goed kunnen herstellen en het grasveld weer in gebruik kan worden genomen. Hierbij is snelheid van infiltratie en beperking van afstroming van water van belang.
Klimaat en temperatuur
Het onderzoek wil ook het verkoelende effect van verschillende grasvegetaties en verschillende beheermethoden in vergelijking met andere terreinen bestuderen. Vegetatie heeft ten opzichte van verhardingen (steen, asfalt en beton) een duidelijk verkoelend effect op de omgeving door verdamping van vocht en schaduwwerking (bomen). De waarde van bomen in temperatuurverlaging is goed bekend. Over de waarde van grasvelden (met name sportvelden en parken) in de verlaging van de temperatuur in de stad is daarentegen weinig bekend.
Grasvegetaties en biodiversiteit
Verder wordt bekijken hoe we de biodiversiteit van grasvegetaties (met behoud van functie) binnen het stedelijk landschap kunnen verhogen. In onderlinge afstemming van wensen en mogelijkheden (met betrekking tot zaaizaad en beheer) worden maatregelen opgesteld om de biodiversiteit binnen gemeentegroen te verhogen.
Koolstofvastlegging van grasvelden
Permanente grasvelden leggen organische stof en daarmee CO2 vast. Kengetallen voor koolstofvastlegging zijn nauwelijks beschikbaar voor de verschillende grasvegetaties. In dit onderzoek wordt gekeken naar verschillen in koolstofvastlegging tussen grassoorten en mengsels en relevante kruiden, waarbij onderscheid wordt gemaakt in verschillende typen grasvelden. De relatie tussen functie en beheer wordt meegenomen, omdat zowel de ondergronds (bodem en wortels) als bovengronds (maaisel) organische stof van belang zijn. Aanvullend worden in het lopende rassenonderzoek en bestaande grasvelden soorten en mengsels bemonsterd om verschillen in koolstofvastlegging tussen soorten en rassen te bepalen.
