“Mos is geen onkruid, maar de superheld van de plantenwereld”
Er is een groene integratiegolf is op komst – zowel indoor als outdoor – en mossen kunnen daarbij een belangrijke rol spelen! Met ecologisch geteelde mossen levert EnGreDi ecosysteemdiensten die ten goede komen aan de mens en zijn omgeving: verbeteren van luchtkwaliteit, akoestisch comfort, verdampingskoeling, waterbuffering, biodiversiteit, esthetiek en psychosociaal welzijn.
EnGreDi BV werd in 2020 opgericht met als missie ‘Enabling the Green Direction’, een familiebedrijf met vader André en zoon Wim als oprichters, en een sterk team van drie biologisch geschoolde medewerkers. Bij EnGreDi zijn overleg, openheid, teamwork en inclusiviteit belangrijke kernwaarden.
Als jonge innovatieve startup is EnGreDi uniek in het produceren van een hele reeks streekeigen mossen. Met financiële steun van het Vlaams Agentschap voor Innovatie en Ondernemen en de wetenschappelijke steun van Universiteit Gent, werd een in-vitrotechnologie ontwikkeld, waardoor geen roofbouw moet worden gepleegd op onze natuurgebieden, wat de laatste jaren helaas maar al te vaak voorkomt.
Het EnGreDi-teeltproces combineert in-vitro- en in-vivobiotechnologieën, in een schaalbaar platform dat sneller is dan de gangbare vegetatieve en generatieve teeltmethoden. Bovendien wordt deze teelt opgestart vanuit de uitgebreide EnGreDi-mosbank, zonder natuurlijke bronnen te moeten aanspreken.
Waarom de keuze voor mossen?
Mossen hebben superieure eigenschappen als het om captatie van CO2 en fijnstof gaat. Bovendien hebben ze een grotere waterbufferingscapaciteit en een sterker overlevingsmechanisme dan de meeste vaatplanten (planten met een wortel- en vaatstelsel). Mossen hebben in tegenstelling tot vaatplanten geen oppervlaktelaag (cuticula). Doordat ze dus open cellen hebben, nemen ze al hun voedsel op via hun bladoppervlak. Tot 75 procent van het fijnstof dat ze zo opnemen, gebruiken mossen als voedsel voor hun groei. Qua CO2-captatie doet mos het zo’n 7 keer beter dan een stadsbos en qua fijnstof-captatie bijna 100 keer beter dan Sedum, zoals vaak gebruikt wordt op groendaken. Zie voor meer details hierover op www.engredi.be.
Mossen hebben geen wortels, wel vasthechtingdraden (rizoïden). Hierdoor volstaat een veel lichter substraat dan nodig is bij vaatplanten, zoals bijvoorbeeld Sedum. Dit levert een groot voordeel op, voornamelijk op lichtere dakconstructies. Aangezien mossen hun voedsel opnemen via hun bladoppervlak, moeten geen voedingsstoffen via het substraat toegevoegd worden, wat in het geval van vaatplanten wel het geval is. Dat kan mogelijk aanleiding geven tot verontreiniging van het opgevangen regenwater.
Waarom in-vitroteelt?
• Wij schatten dat het door EnGreDi ontwikkelde teeltproces gemiddeld 3 tot 5 keer sneller is dan de natuurlijke vegetatieve of generatieve teeltmethoden.
• Onze mosteelt wordt opgestart vanuit onze eigen mosbank. Dus zonder het ecosysteem van onze natuurgebieden te moeten aantasten.
• Wij bieden een ecologisch alternatief voor de momenteel commercieel verkrijgbare mossen en mospanelen, die grotendeels uit de natuur zijn weggehaald. Overexploitatie is zo wijdverspreid dat sommige ecosystemen volledig ‘ontmossen’ en zich slechts zeer langzaam herstellen, gespreid over jaren.
Hoe zit deze in-vitroteelt in elkaar?
Pas na de Tweede Wereldoorlog maakte ‘plantenteelt in kweekbuizen’ een belangrijke ontwikkeling door voor toepassingen in land-, bos- en tuinbouw. Deze markt overschrijdt momenteel een productie van 1 miljard planten per jaar. Daardoor is met de in-vitroteelt van vaatplanten een uitgebreide kennis en ervaring opgebouwd. Daarbij zijn de niet-vaatplanten, zoals bijvoorbeeld mossen, stiefmoederlijk behandeld.
Sedert 2020 ontwikkelden we, samen met professor Stefaan Werbrouck van de Gentse universiteit, een productieplatform, specifiek voor mossen, op basis van in-vitrotechnologie. Die bestaat uit vier fasen. Eerst oogsten we sporen van mossen, we kweken ze onder ideale omstandigheden op in petrischalen, vervolgens in glazen flessen en daarna in bioreactoren, steeds in grotere volumes. De in-vitrofases vinden plaats in het EnGreDi-labo. Met als extra voordeel dat je er niet eens zoveel ruimte voor nodig hebt.
Wanneer voldoende mosmassa voorhanden is, zetten we de stap van in vitro naar in vivo. De in-vivostappen vinden plaats in open lucht, waarbij de ‘mossoep’ gedeponeerd wordt op een substraat en de afharding in vier achtereenvolgende stappen plaatsvindt. In de eerste afhardingsfase bieden we de juveniele mossen nog de nodige bescherming, terwijl in de vierde en laatste fase de natuurlijke omstandigheden gelden.
Als substraat hebben we de keuze uit verschillende bioreceptieve materialen. Gaande van geweven en ongeweven textielen tot bioreceptieve bouwmaterialen.
Momenteel hebben we enkele tientallen vierkante meters mos(matten) klaar voor proefprojecten op daken, gevels en in tuinen of landschappen.
Kwaliteit van ingeademde lucht verbeteren
Door de steeds toenemende aandacht voor de kwaliteit van de ingeademde lucht, ontwikkelden we een aantal prototypes met toepassing van ‘Active Botanical Biofiltration’, op basis van mossen. Deze luchtconditioneringsunits, voorzien van een IoT-monitoringsysteem, werden ontwikkeld, in een eerste fase voor interieurtoepassingen (schoollokalen, fitnesscentra, werk- en ontspanningsruimtes …) en in een latere fase ook voor buitenlocaties met grote luchtverontreiniging (tunnels, ondergrondse parkings …).
Onze mindset: People + Planet + Profit
Wij zijn ervan overtuigd dat we op basis van onze op mos gebaseerde ontwikkelingen een groot ecologisch potentieel kunnen aanboren. Met steeds voldoende aandacht voor het evenwicht tussen ecologische winst (Planet), maatschappelijke winst (People) en financiële winst (Profit). Met fierheid draagt EnGreDi het label ‘Inclusieve onderneming’ van Sterpunt Inclusief Ondernemen. Voor de bouw van de luchtconditioneringsunits werken we samen met maatwerkbedrijven.
Baanbrekende projecten met duidelijke en brede impact
We willen de nog onvoldoende gekende mogelijkheden van mossen naar een breder publiek brengen, zowel b2b als b2c, zowel in bestaande als in nieuwe markten. We zien dat ‘Nature Based Solutions’ meer en meer aan belangstelling winnen bij de publieke opinie, alsook bij overheden, bouwbedrijven, architecten, interieur- en landschapsarchitecten. Waar iedereen de mond vol heeft van ‘circulair ondernemen’, gaat EnGreDi nog een stap verder met ‘regeneratief ondernemen’. Bij manier van spreken kunnen we, puttende uit onze mosbank, met het ontwikkelde productieplatform oneindig vermenigvuldigen.
Uitdagingen, specifiek voor een innovatieve startup, worden aangegaan: ontwikkelings-, opschalings- en go-to-market-inspanningen; in cashflow omzetten van zowel de ecologische als de maatschappelijke voordelen; optimaliseren van het toepassingspotentieel van de mos-innovaties ten dienste van mens en natuur.
Om deze uitdagingen aan te gaan en onze onderneming op een duurzame manier te laten groeien, staan wij open voor samenwerking met partners die onze missie en onze kernwaarden willen delen.
Indien je samen met ons wil werken aan de groene integratiegolf, contacteer André Voet via [email protected] of via LinkedIn: www.linkedin.com/in/andre-voet-engredi
Tekst en beeldmateriaal: André Voet, bestuurder EnGreDi
