Moermanparking herrijst als klimaatadaptieve zone en ecologische hotspot

Het onafhankelijke ontwerpbureau voor de inrichting van publieke ruimten, architectuur en ruimtelijke planning en ontwikkeling, OMGEVING, won de ontwerpwedstrijd voor de herontwikkeling van de Moermanparking in het centrum van Roeselare. De parking van meer dan één hectare asfalt maakt plaats voor een stadspark, een koelteplek in het stadscentrum. Daarnaast vormt deze transformatie een unieke gelegenheid om ruimte voor ontmoeting, sport en spel te creëren. Het beoogde resultaat is een klimaatadaptief park, een groenblauwe long in het verlengde van de Ronde Kom en de Kleine Bassin, op een steenworp van het kernwinkelgebied.

Vier fundamentele principes

Het ontwerp van OMGEVING rust op vier fundamentele principes, waarmee het park een stevige stedelijke verankering krijgt. In de eerste plaats fungeert het als een ecologische hotspot, waar stedelijke fauna en flora een thuis vinden. Het park wordt een levendig ecosysteem dat de biodiversiteit in het stadscentrum bevordert.

Een tweede essentieel principe is de rol van het park als een klimaatadaptieve zone. Gelegen in de historische bedding van de Sint-Amandsbeek, zal het dienen als een spons die water opneemt tijdens hevige regenval. Dit niet alleen om wateroverlast te voorkomen, maar ook om te voorzien in wateropslag tijdens droogteperiodes. Het park wordt zo een duurzame en veerkrachtige groenblauwe zone die de extremen van het weer kan opvangen en tegelijkertijd de omgeving verrijkt.

Het derde principe is gewijd aan het doordachte reliëf en de ondergrond van het park. Door slim gebruik te maken van het terrein wordt bodemverzet geminimaliseerd en ontstaat er een aantrekkelijk landschap. Het ontwerp houdt rekening met het natuurlijke reliëf van de locatie en integreert dit op harmonieuze wijze in het parklandschap.

Het laatste basisprincipe is een mensgericht ontwerp. Het park is bedoeld voor alle leeftijden, waar zowel jong als oud hun plek vinden. Het wordt een openbare ruimte die uitnodigt tot sociale interactie, ontspanning en recreatie. Speelplekken voor kinderen, sportfaciliteiten voor jongeren en rustige zones voor ouderen maken het park veelzijdig en toegankelijk voor de diverse behoeften van de gemeenschap.

Het park wordt een duurzame en veerkrachtige groenblauwe zone die de extremen van het weer kan opvangen en tegelijkertijd de omgeving verrijkt.

Vier kernambities

Naast bovenstaande basisprincipes werden ook vier kernambities naar voor geschoven. De eerste kernambitie van het project richt zich op het creëren van een koelteplek in het stadscentrum van Roeselare. Het ontwerp legt de nadruk op structurele veranderingen in het groen- en blauwlandschap door bijvoorbeeld ontharding, het toevoegen van gelaagdheid en het creëren van ruimte voor water. Een dynamisch watersysteem, met de Sint-Amandsbeek als cruciaal element, werd voorgesteld om het park bestand te maken tegen droogte en pieken in regenval. Het wegnemen van de parking omvat een sterke ontharding. Nieuwe verhardingen worden tot een absoluut minimum beperkt en waar nodig wordt deze 100 procent in waterdoorlatende materialen gerealiseerd. Parkpaden en de omliggende straten worden als klimaatstraten ingericht met waterdoorlatende materialen. Het park wordt tot slot omringd door een dense, gelaagde beplanting. De boomlaag in het park zal een cruciale rol spelen in stadsverkoeling en CO₂-fixatie.

Het ontwerp legt de nadruk op structurele veranderingen in het groen- en blauwlandschap door bijvoorbeeld ontharding, het toevoegen van gelaagdheid en het creëren van ruimte voor water.

De tweede kernambitie stelt dat het Moermanpark dient te worden ingebed in het stedelijk weefsel volgens het ‘open block principe’. Levendige randen rondom het park worden gecreëerd door de inrichting van klimaatstraten met ruimte voor gevelgroen. Het park bestaat uit zowel open als gesloten delen, met een fijnmazig padennetwerk voor veilige ontsluiting en sociale veiligheid. De centrale open ruimte biedt mogelijkheden voor een rustig verblijf en evenementen. Daarnaast wordt de parkverlichting tot een minimum beperkt om de fauna te beschermen. Rondom het park en langsheen de centrale as door het park is straatverlichting aanwezig voor veilige passage bij zonsondergang. Het uniforme materialisatieconcept zorgt voor een verbinding met de andere groene ruimten en een duurzaam beheer.

Een derde kernambitie vormt het creëren van ruimte om te bewegen. Het Moermanpark wordt een inclusieve ruimte voor jong en oud, een park voor inwoners én bezoekers van Roeselare, een park dat aangelegd wordt volgens de regels van integrale toegankelijkheid. Zo zijn er verschillende wandelpaden, open ruimte voor kleine evenementen of voor speelplek voor jeugdgroepen, spelprikkels geïntegreerd in het groen, ruimte voor natuureducatie enzovoort. Centraal in het park is een open ruimte voorzien met solitaire bomen, waardoor een flexibele ruimte ontstaat. Aan de randen van deze open ruimte worden verschillende spelprikkels voorzien, geïntegreerd in het naastgelegen groen. Deze prikkels zijn geen klassieke speeltoestellen, maar natuurlijke elementen die het decor vormen voor de fantasie van kinderen en jongeren. De parkrand aan de kant van het stadscentrum wordt voorzien van een nieuwe gevelwand. Deze gevelwand is een knipoog naar het textielverleden waar heel wat fabrieksgebouwen met sheddaken aanwezig waren. De constructie fungeert tevens als een platform voor communicatie waardoor het park een stem krijgt en toegankelijk wordt voor het brede publiek.

Kernambitie vier benadrukt het Moermanpark als een uitgesproken ecologische hotspot, met een gedetailleerd beplantingsplan dat streekeigen vegetatie uit het lemig IJzer-Leie interfluviumdistrict omvat. Het ontwerp richt zich op bodemherstel door minimale verstoring en fytoremediatie, waarbij planten worden ingezet om historische vervuiling geleidelijk af te breken. Klimaatbestendige en streekeigen vegetatie, inclusief droge en natte vegetatietypes, worden aangeplant met speciale aandacht voor droogteresistente boomsoorten. Deze aanpak draagt bij aan de ambitie van de stad Roeselare om 100.000 nieuwe bomen te planten. Deze boomlaag wordt aangevuld met zowel een rijke kruid- als struiklaag. Het ontwerp legt niet alleen de nadruk op de aanleg van het park, maar ook op het beheer en de monitoring ervan.

Het park wordt niet alleen een groene oase te midden van de stedelijke omgeving, maar ook een voorbeeld van hoe stedelijke planning en landschapsarchitectuur hand in hand kunnen gaan om een betere leefomgeving te creëren.

Door een intensief en co-creatief ontwerpproces werd het wedstrijdontwerp van eind 2022 uitgewerkt tot een concreet uitvoeringsplan. Een nauwe samenwerking tussen het ontwerpteam van OMGEVING en diverse diensten van de stad Roeselare zorgde voor een vlotte detaillering van het ontwerp. In januari 2024 gingen de werken van start, met als doel het project op te leveren tegen het eind van het jaar.

Door de herontwikkeling van de Moermanparking tot een klimaatadaptief stadspark, draagt OMGEVING bij aan de versterking van de leefbaarheid en duurzaamheid van het stadscentrum van Roeselare. Het park wordt niet alleen een groene oase te midden van de stedelijke omgeving, maar ook een voorbeeld van hoe stedelijke planning en landschapsarchitectuur hand in hand kunnen gaan om een betere leefomgeving te creëren.

Tekst en beeldmateriaal: OMGEVING