Mechelen wint Prijs Publieke Ruimte

Stad Mechelen ontvangt dit jaar de Prijs Publieke Ruimte voor de herinrichting van de centrale winkelas ‘Mechelen Boulevard Leeft!’. De Publieksprijs gaat naar de herinrichting van het dorpje Roborst (Zwalm).

 

De Prijs Publieke Ruimte wordt sinds 2008 uitgereikt door Infopunt Publieke Ruimte, het kenniscentrum van de Voetgangersbeweging dat ijvert voor meer kwaliteit in de openbare ruimte. Met de prijs beloont de organisatie goed opdrachtgeverschap en pleit ze voor aangename, veilige en duurzame publieke ruimten op mensenmaat.

Infopunt Publieke Ruimte vertegenwoordigt 45 Vlaamse gemeentebesturen, twaalf Vlaamse overheidsinstellingen en beroepsfederaties en negentig ondernemingen en organisaties die actief zijn op vlak van openbare ruimte.

Naast Mechelen waren de genomineerden dit jaar de stad Antwerpen (tijdelijke inrichting Moorkensplein, Borgerhout), de stad Leuven (Dijledelta en Sluispark), de stad Kortrijk (herinrichting voorplein Textuurmuseum) en de gemeente Zwalm (herinrichting dorpskern Roborst).

 

Bruul Mechelen

Mechelen werd in het verleden reeds meermaals genomineerd met de heraanleg van de Korenmarkt, de Katelijnestraat en vorig jaar nog met de Rik Wouterstuin. In 2017 won de stad ook de Publieksprijs Publieke Ruimte, waarvoor burgers online kunnen stemmen. Volgens juryvoorzitter Jan Vilain heeft Mechelen een systematische en consequente aanpak gevonden voor zijn openbare ruimte die de rust, sereniteit en samenhang in de stad bevordert. “De stelselmatige vernieuwing van de publieke ruimte duidt op een gezonde stedelijke dynamiek.”

De winkelstraat Bruul werd twee jaar geleden volledig vernieuwd. De verbinding tussen Vijfhoek en Grote Markt is een echte wandelboulevard met gezellige pleintjes en veel aandacht voor groen, water, spelelementen en fietsvoorzieningen. Mechelen mag prat gaan op de mooiste winkelstraat van het land en de jury noemt de stad een voorbeeld voor andere steden.

De grootste ingreep is de transformatie van een door auto’s en bussen gedomineerde verkeersas naar een aangename groene winkelwandelboulevard met voorrang voor voetgangers en fietsers. Het nieuwe uniforme straatprofiel benadrukt de lange lijnen, brengt rust in het straatbeeld en scheidt de gebruikers duidelijker. Het straatmeubilair en de beplanting – enkele en meerstammige magnolia’s ‘Heaven Scent’ en sierkersen Prunus sargentii ‘Rancho’ – zijn in clusters aan één zijde van de straat samengebracht.

Er ging ook veel aandacht naar enkele pleintjes langs het traject. Zo werd op de Botermarkt de oorspronkelijke Koolvliet weer blootgelegd. Het weer zichtbaar maken van deze vliet past in de algemene visie op water in de stad en vergroot het netwerk aan bereikbaar en beleefbaar water. De vliet loopt als open water over de helft van het plein, met in het verlengde ervan speelwater in de vorm van fonteintjes. Dat ook in een winkelomgeving doen, getuigt volgens de jury van inzicht en durf. Naast het water is er ruimte voor terrassen en komen ook de meerstammige bomen terug. Op de kop van de Botermarkt staat een grote linde (Tilia cordata ‘Rancho’) als blikvanger, met een grote zitbank er omheen.

De hellende Vijfhoek was vroeger een parkeerruimte, nu is het een groen rustpunt op de grens van de autoluwe binnenstad. Het plein kreeg een vlak profiel, waardoor er een aangenaam terras onder de platanen ontstaat. Dakplatanen met een bladerdek op vier meter hoogte creëren een groene sfeer, maar laten doorzicht over het plein toe in de richting van de Dijle. Op dit platform is er ruimte voor onder andere terrasjes, spelen, kunst en fietsenstallingen. Op een derde plein, eigenlijk een groot kruispunt, werd de lijn van de winkelstraat doorgetrokken, waardoor de voetganger en niet het overstekende autoverkeer voorrang krijgt.

Jan Vilain: “Vandaag zien we dat niet langer het aantal parkeerplaatsen centraal staat, maar wel de ruimte voor de voetgangers. Lokale besturen zijn zich ervan bewust dat ze met de inrichting van publieke ruimte weerwerk kunnen bieden aan onlinewinkelen en randstedelijke shoppingcentra. Zonder levendige middenstand bloeden stads- en dorpscentra dood. Een aantrekkelijke winkelomgeving lokt klanten en investeerders. Bovendien is er in een winkelstraat meer plaats voor passanten wanneer de ruimte niet wordt ingenomen door lege geparkeerde auto’s.”

De totaalaanpak van Mechelen is volgens de jury een voorbeeld voor andere steden. Het stadsbestuur ontving een betontegel met de vermelding van de prijs die later in het straatbeeld kan worden geïntegreerd. Het ontwerp van de vernieuwde winkelomgeving is het werk van het consortium Maxwan – Antea Group.

 

Foto’s Maxwan

Publieksprijs voor Zwalm

Via een online poll kon het grote publiek zijn favoriet kiezen uit de vijf genomineerde projecten. Boven alle verwachting ging de Publiekeprijs Publieke Ruimte niet naar een van de grote steden maar naar de gemeente Zwalm. Het gemeentebestuur maakte werk van een herinrichting van het pittoreske dorpje Roborst. Met eenvoudige ingrepen en zonder overbodige franjes werd het authentieke karakter van de dorpskern is met veel respect voor de historische identiteit hersteld. Het resultaat getuigt van een evenwicht tussen het fragiele karakter van het dorp als woonplaats en de toeristische aantrekkelijkheid voor de vele wandelaars en fietsers.

Sweco Belgium ontwierp de dorpskernvernieuwing van Roborst.

 

Foto Sweco Belgium