Labiomista / Van mijnsite naar zoo, naar artistiek-toeristisch park [VIDEO]

Op 6 juli 2019 gaan de poorten open van LABIOMISTA, het unieke evoluerende kunstwerk van Koen Vanmechelen. Een krachtige kruisbestuiving tussen kunst, wetenschap en maatschappij. Na creativiteit op C-mine en technologie op Thor Park krijgt ook diversiteit een eigen plek in Genk.

 

LABIOMISTA is het resultaat van een publiek-private samenwerking tussen stad Genk en kunstenaar Koen Vanmechelen. Samen blazen ze de oude mijnsite en zoo van Zwartberg nieuw leven in. De Stad Genk wil zich met deze toeristische trekpleister enerzijds internationaal op de kaart zetten en anderzijds de wijk Zwartberg opwaarderen. “Als meest diverse stad van Vlaanderen delen we de visie van Koen Vanmechelen dat diversiteit het heden verklaart en de toekomst vormgeeft. We geven hem voor LABIOMISTA dan ook alle vertrouwen om de rijke voedingsbodem van Zwartberg samen te bevruchten, om te experimenteren en te herontwikkelen,” zegt burgemeester Wim Dries.

Voor Koen Vanmechelen is deze diverse buurt de ideale voedingsbodem voor zijn werk, dat draait rond diversiteit, kruisbestuiving en samenleven. “LABIOMISTA is een ode aan de mix van het leven,” zegt de kunstenaar die voor dit project een diepe samenwerking aanging met de stad Genk. LABIOMISTA is de belichaming van Vanmechelens artistieke en filosofische visie. Al meer dan 20 jaar werkt deze kunstenaar op de snijlijn van kunst, gemeenschap en wetenschap. Zijn gedrevenheid stoelt op het geloof in kunst als promotor van wederzijds begrip en als gids in de zoektocht naar antwoorden op de grote uitdagingen van de 21e eeuw, de relatie tussen natuur en cultuur en duurzame gemeenschapsopbouw in het bijzonder.

Het 24 hectare grote gebied bestaat voor de helft uit vrije natuur. LABIOMISTA huisvest daarnaast ook de studio en het hoofdkwartier van de werking van Vanmechelen (The Battery), de gerestaureerde directeurswoning van de voormalige mijn en later zoo van Zwartberg (Villa OpUnDi) en een in het oog springend poortgebouw (The Ark). Naast een openluchtexpositie met tal van levende kunstwerken en installaties, telt het verder een plaats voor workshops en educatie (LabOvo). De bekende Zwitserse architect Mario Botta ontwierp The Battery en The Ark. Deel van The Battery zijn een buitengewone serre (Looking Glass) en een enorme arendskooi.

Al deze gebouwen krijgen vorm in een uitgestrekt park van BuroLandschap, waar dieren zoals kamelen, alpaca’s en kippen vrij spel krijgen.

The Ark

Het atelier van Koen Vanmechelen is vorig jaar al voltooid en prijkt centraal op de site. Bezoekers wandelen via een enorme serre onder de studio door. Middenin staat een reusachtige arendskooi, die je van buitenaf kan bewonderen terwijl je richting park wandelt. Bezoekers betreden het park via een nieuw onthaalgebouw, dat de naam The Ark meekreeg. Hierin worden de onthaaldiensten ondergebracht en start het museale verhaal van de site.

 

“Ontwerpkundig was het belangrijk dat de inkom voldoende respectvol is voor de achterliggende directeursvilla, maar anderzijds voldoende herkenbaar aanwezig is om het publiek te leiden naar de start van het wandelpad doorheen de site, dit omdat de parking voor de bezoekers niet vlak aan de inkom voorzien kon worden”, klinkt het bij Rob Gijsenbergh van Buro b. “Daarom werd een hoog volume bedacht dat te vergelijken is met de open bek van een haan. Hier vormt zich een overdekte inkom waar mensen zich comfortabel kunnen verzamelen (ook bij slechter weer) alvorens de wandeling doorheen het park aan te vatten. We zijn gegaan voor een herkenbare stijl door het materiaalgebruik maar ook de eenvoud en symmetrie van het volumespel van het gebouw verwijzen naar LABIOMISTA. Omwille van de zichtlijn wordt de blik van de bezoeker recht naar de directeursvilla getrokken.”

LabOvo
Halverwege het park krijgen bezoekers de kans om te verpozen bij LabOvo, een paviljoen voor educatie en dierenverzorging ontworpen door Van Belle & Medina Architects. Het gebouw omvat een workshopruimte van 55 m², een quarantaineruimte, een verzorgingsruimte voor de dierenarts en een sanitair blok voor bezoekers van het park. Tevens werkt het dak van het paviljoen als terras dat een panoramisch uitzicht biedt over het park.

“Het ontwerp voor dit paviljoen is een ‘passend gebouw’ met een bijzondere aandacht voor de landschappelijke, culturele en ruimtelijke betekenis. Een gebouw met een eigen autonomie, reflectie en getuigenis van zijn tijd”, klinkt het bij de ontwerpers. “De nieuwe interventie, de pleisterplaats, kan men lezen als een injectie, waarmee het bestaande door het nieuwe wordt geactualiseerd. Uitgangspunt is om de pleisterplaats als een coherent geheel te concipiëren in zijn landschappelijke context met een bijzondere aandacht voor zijn culturele, artistieke, educatieve, landschappelijke en ruimtelijke gelaagdheid.”

 

Alle vrijheid voor dieren in het park
Eens de villa en studio voorbij komen bezoekers in het park terecht, waar een slingerend pad hen doorheen de site leidt. Het park is ontworpen door BuroLandschap uit Tongeren volgens de filosofie van Koen Vanmechelen en gaat van domesticatie naar verwildering.

Het doel is om het projectgebied op een integraal toegankelijke manier (o.a. voor rolstoelgebruikers) te ontsluiten. Gezien het sterke reliëf op de site wordt er gewerkt met verhoogde betonnen wandelpaden om een zachte helling te bekomen. Daarnaast moeten ook de dieren in de dierencompartimenten goed zichtbaar zijn en wordt er gewerkt met verhoogde uitkijkpunten en bruggen. Tenslotte worden de dierencompartimenten op een zo natuurlijk mogelijke manier geïntegreerd in het landschap en worden er maximale inspanningen geleverd om de bestaande vegetaties te sparen en de omheiningen rond de dierencompartimenten zo onopvallend mogelijk te maken.

Er zijn nog restanten aanwezig van het Engels landschapspark rond de voormalige directeurswoning, de dreefstructuren van de vroegere zoo, en de schrale vegetaties op de voormalige mijnterril. Deze aanwezige kwaliteiten vormden de basis voor het parkontwerp. Het eerste gedeelte van het park bestaat uit mooi aangelegde Engelse tuinen. Achteraan is het landschap veel wilder en ruiger. Het atelier van Koen staat net op het spanningsveld tussen beide delen. “Deze kenmerken geven het landschap een goede basis en voldoende volume om op korte termijn een aangenaam en goed ontwikkelde parkomgeving te creëren,” aldus Jasper Goffin van BuroLandschap. De firma Kumpen (nu Willemen Group) voert de werken in het park uit.

 

Nomadland

Vlakbij LABIOMISTA liggen de volkstuintjes aan de Meeuwerstraat. Die sluiten niet alleen door hun ligging mooi aan bij de site maar ook door wat ze betekenen voor de buurt. Hier bouwt LABIOMISTA samen met buurbewoners aan NOMADLAND, een plek waar mensen elkaar ontmoeten. Hier komt ook een nieuwe picknickplek en ruimte voor evenementen mét en voor de buurt.