Kortrijk / Ontharding Sint-Paulus dankzij klimaatspeelplaats
Het speelplaatsproject in Sint-Paulus Kortrijk was een van de 23 geselecteerde projecten voor de Proeftuin Ontharding van het Vlaamse departement Omgeving. Middels deze campagne zet de Vlaamse regering in op zowel klimaatadaptatie als -mitigatie. Ontharding gaat immers hitte-eiland effecten tegen, biedt meer ruimte voor water en zorgt onder meer voor betere luchtkwaliteit, grotere biodiversiteit en meer CO₂-opslag.
Dankzij de projectoproep ‘Proeftuinen ontharding’ van het Departement Omgeving Vlaanderen uit 2018 kreeg de school een subsidie van 250 000 euro om de speelplaats te ontharden en opnieuw aan te leggen. De school ging het engagement aan om 90% van de daken aan te sluiten op een nieuw hemelwaterstelsel waar hergebruik en infiltratie in de bodem voorop staan. Daarnaast werd de volledige speelplaats+ parking (4000 m²) opengebroken en heraangelegd. De verdeling nieuwe betegeling – groene zones is 50/50. Op het totaal van 4000 m² wordt 1750 m² heraangelegd als groenzone. Voor diverse schoolactiviteiten is een deel verharding nog steeds nodig. Het hemelwater dat op die betegeling zal vallen, wordt opgevangen en via een infiltratiesysteem in de bodem gebracht. Op die manier wordt de volledige schoolsite, inclusief gebouwen, die 4800 m² beslaat een zone waar hemelwater hergebruikt of geïnfiltreerd wordt.
Voor de heraanleg van haar speelplaats werkte Sint-Paulus aan een omvangrijk participatietraject waar kinderen, leerkrachten, ouders, aannemers, speel- en landschapsontwerpers bij betrokken waren. Het ontwerpteam bestond uit Studio Basta, Fris in het Landschap en Atelier voor Ruimtelijk Advies (ARA), aannemer was Growebo Tack Gebroeders. Het project realiseerde een ruime ontharding met veel aandacht voor het ecologisch ontwerp en het verhogen van de opvangcapaciteit en het hergebruik van hemelwater.
Klimaatspeelplaats
Een klimaatspeelplaats geeft een antwoord op diverse uitdagingen die bij de klimaatverandering komen kijken, aldus de initiatiefnemers. “De ontharding van onze speelplaats zorgt ervoor dat hemelwater opgevangen, gerecupereerd en geïnfiltreerd wordt. De kinderen zien dit proces gebeuren, stellen er vragen over en leren er bijgevolg over. We hebben op de speelplaats ook een waterspeelplek ingericht, waar kinderen met water aan de slag gaan. Voor onze school was het ook belangrijk dat we nadachten over de hitte-stress die veroorzaakt worden door overvloedige zonneschijn op een kale betonnen vlakte. Het aanplanten van bomen, streekeigen groen en het beperken van betonnen oppervlakte zal op termijn voor schaduw en verkoeling zorgen. Daarnaast is ook de luchtkwaliteit op en rond onze school van belang. Ook hier spelen meer bomen een belangrijke rol. Ze helpen mee onze CO2-uitstoot op te vangen, houden dit vast en filteren zo mee de lucht. De lessenreeksen en projecten van Airbezen en Clean Air Now van Greenpeace brengen dit verhaal tot in de klas. Tegelijk dienen we ook na te denken over hoe we de mobiliteit rond onze school organiseren. Hier ligt nog wat werk op de plank.”
“Om onze kinderen het belang van biodiversiteit en een gezond ecosysteem bij te brengen, helpen ze mee met het verzorgen van onze speelplaats. Via lessen in openlucht en contact met het groen krijgen ze mee verantwoordelijkheid over hun speelplaats. Het bijenproject ‘Bie Paulus’ op onze school, dat gerund wordt door enkele ouders, brengt de kinderen ook meteen tot bij de essentie van waar een gezond ecosysteem voor staat.”
“Duurzame keuzes durven maken, durven investeren op lange termijn is waar ons verhaal ook om draait. De hoge betrokkenheid van kinderen, ouders en leerkrachten zorgt voor een stevige verankering. We hebben als school geïnvesteerd in een duurzaam ontwerp met materialen met een lange levensduur. Onze speelplaats is nooit klaar, maar zal blijven groeien en bloeien tot een groene speeloase waar de komende jaren tal van kinderen een heerlijke schooltijd zullen kennen. Een speelplek zijn voor de buurt. Dat was ook een opzet van ons verhaal. Voor de jeugdwerkingen uit de buurt en buurtbewoners willen we een plaats bieden waar ze kunnen komen ontspannen. Slimme openstelling is dan ook een speerpunt voor onze school.”
Speelgroenplaats
Studies wereldwijd tonen aan dat kinderen beter tot leren komen in een groene omgeving en dat hun welbevinden een boost krijgt op een natuurrijke speelplaats. Er zijn veel meer spelimpulsen, er zijn ontelbare leerkansen en pestgedrag neemt aantoonbaar af. De kinderen van de school waren vanaf de start van het project dan ook betrokken partij.
“Samen met hen, de ouders, buurtbewoners en de leerkrachten van de school werken we dan ook al meer dan 3 jaar aan het ontwerp en de uitvoering van het project. Als school is het voor ons een evidentie om een radicale omslag te maken en resoluut voor vergroening te gaan. Van de 4000 vierkante meter die we uitgebroken hebben, bestaat de helft uit speelheuvels en kleine wildernisjes waar de kinderen rust, geborgenheid maar ook verstop- en speelplekjes zullen vinden. Binnen die speelnatuur voorzien we ook ruimte om tot avontuurlijk spel te komen. Speeltoestellen uit Robinia en stap- en klimstammen zorgen ervoor dat de beweegmogelijkheden en motoriek van de kinderen ook toeneemt. We plaatsten ook 5 grote klim- en speelbomen die door de kinderen van de school geselecteerd werden. Waar op onze oude speelplaats koning voetbal regeerde, wordt in dit nieuwe speellandschap elk kind uitgedaagd om te klimmen, te klauteren, te kruipen en te hangen.”
