Houtmarkt Kortrijk wint Openbaargroen-award 2017

Kortrijk heeft de Openbaargroen-award 2017 gewonnen voor de vernieuwde Houtmarkt. Die Award wordt elk jaar toegekend door VLAM en de Vereniging voor Openbaar groen (VVOG)  voor de beste groenrealisatie die is tot stand gekomen in samenwerking met een groenaannemer.  

 


De award brengt het maatschappelijk belang van openbaar groen onder de aandacht en ijvert voor een betere samenwerking tussen gemeentebesturen, boomkwekers en tuinaannemers. Voor deze wedstrijd werden 21 kandidaatsdossiers ingediend.

Schakel in groen lint

De Houtmarkt in de Kortrijkse binnenstad was lange tijd een verloederd parkeerplein, geflankeerd door een verouderd ziekenhuis en de Academie. Een bakstenen muur verborg het aanpalende Begijnhofpark. Toen het ziekenhuis verhuisde en vervangen werd door een gloednieuw woonzorgcentrum, greep het stadsbestuur de kans om ook het plein een nieuwe invulling te geven. Zo werd beslist om er een ondergrondse parking aan te leggen, die gedeeltelijk zou gereserveerd worden voor het woonzorgcentrum, en het plein zelf te heraanleggen.

Als uitgangspunt werd teruggegrepen naar een studie uit 2000 over het Groen Lint Zuid die er een groen stadsdeel wou van maken als een schakel tussen twee aangrenzende stadsparken, het Begijnhofpark en ’t Plein, die de voorbije jaren helemaal werden vernieuwd. Er werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven waarbij de techniciteit van de ondergrondse parking en de ontwerpkwaliteit gelijkwaardig werden afgewogen. Die wedstrijd werd gewonnen door het samenwerkingsverband van OKRA Landschapsarchitecten, Zwarts & Jansma Architecten en SBE Raadgevende Ingenieurs.

Het ontwerp vertrekt van de historische gelaagdheid van het plein aan de rand van de 17e -eeuwse binnenstad, terwijl verschillende elementen in de omgeving nadrukkelijk het signatuur hebben van de 19e -eeuwse gordel. In het ontwerp is deze historische gelaagdheid als concept gekozen waarbij gestreefd werd naar een sterke interactie tussen de monumentale gebouwen aan het plein, zoals het nieuwe woonzorgcentrum en de Academie, en de centrale open ruimte. Het resultaat is een aantrekkelijke ontmoetingsruimte in het binnenstedelijke weefsel. De plek is zowel voortuin voor de direct omwonenden, als een gastvrij toegangsplein tot de historische binnenstad. Het nieuwe plein is grotendeels verkeersvrij, met uitzondering van enkele plaatsen voor kortparkeren en voor autobussen.

Bladvorm

De hoofdvorm van het nieuwe plein is een blad met nerven, een verwijzing naar de naam van het plein. Extra tekening in het grondvlak ontstaat door het patroon van nerven in het pleinvlak zichtbaar te maken in de wandelpaden. Door het blad aan een zijde een dubbele rand te geven ontstaat tussenruimte voor inpassing van de verschillende technische voorzieningen en de inplanting van nieuwe bomen.

De verschillende sferen geven het plein een menselijke maat, aldus de ontwerpers. De schaduwruimte aan de zijde van het nieuwe woonzorgcomplex wordt verzacht met een tuin, terwijl aan de zonkant van het plein juist flink wordt uitgepakt met royale zitgelegenheid in de vorm van een pleintribune.

Ook zit- en belevingselementen zijn in de bladvorm opgenomen, zoals twee grote doorlopende houten banken en podium voor de Academie. De houten banken zijn speciaal ontworpen voor enerzijds de bewoners van het woonzorgcentrum en voor de studenten van de Academie. Als materialen werd gekozen voor hout en Portugese natuursteen in twee kleuren.

Groene daktuin

De bovenzijde van het plein is opgebouwd als een groene daktuin. De plantvakken zijn uitgewerkt als deels verhoogde plantenbakken boven het verhardingsniveau. Op die manier wordt voldoende plantvolume gecreëerd met een diepte van bijna 1 m, en worden tegelijk de looplijnen geaccentueerd en worden de planten beschermd tegen betreding.

De beplanting is gelaagd opgebouwd met een onderlaag van grassen en bodembedekkers, in combinatie met solitaire heesters. Aan de rand van het plein werden bomen geplant om gebouwen te maskeren of om zichtassen te creëren. Deze opbouw was noodzakelijk om overzicht en doorzicht op het plein te bewaren, en camerabewaking toe te laten.

De bouw van de ondergrondse parking en de heraanleg van het bovengronds pleintje kostte 7,4 miljoen Euro, waarvan ruim 60 procent gefinancierd werd door de uitbater van de ondergrondse parking.

 

 

Ontwerp: SBE, Zwarts&Jansma en Okra

Groenaanleg en onderhoud: LVR Groenonderneming, Aarselare (Tielt)

Bestrating: Wegenbouw Ockier