Het Scheiblerpark in Eupen, een nieuwe groene ruimte in het hart van de Unterstadt

Eupen is de hoofdstad van de Duitstalige Gemeenschap van België en een van de negen Duitstalige gemeenten die België telt. De stad ligt vijftien kilometer van Aken (Duitsland) en op een hoogte tussen 250 en 350 meter. Eupen bestaat uit twee delen: de bovenstad (Oberstadt), waar zich de belangrijkste administratieve gebouwen en winkelcentra bevinden, en de benedenstad (Unterstadt) aan de oevers van de rivier de Vesder, waar de overstromingen van 2021 ernstige schade veroorzaakten. Tijd voor een metamorfose van dit deel van de stad.

Scheiblerpark, een groene oase van 8.000 vierkante meter

Wat ooit een speelplaats voor scholen en later een volledig afgesloten parkeerplaats was, wordt nu omgevormd tot een groene oase in het hart van de benedenstad van Eupen. Het ligt aan de samenvloeiing van de twee rivieren die de stad doorkruisen: de Helle en de Vesder. Dankzij het terrasvormige ontwerp beschikt de Vesder nu over meer ruimte. De groene ruimte zal een leefruimte worden voor de bewoners van de benedenstad, wiens omgeving vroeger veel te verhard was. Een aangename plek voor de inwoners, van wie velen geen eigen tuin hebben. Hun perceel wordt vaak begrensd door de weg aan de ene kant en de rivier aan de andere kant.  Deze situatie moet worden verholpen door een nieuwe groene ruimte te creëren.

Een groene ruimte met meerdere functies

Als onderdeel van het programma ‘parken in de stedelijke omgeving’ voor de benedenstad van Eupen werd een aanbesteding uitgeschreven voor de ontwikkeling van een stadspark. Paysages WINTERS Landschaften uit Lontzen werd geselecteerd voor zijn multifunctionele stedenbouwkundige aanpak, die een betere levenskwaliteit en een grotere klimaatbestendigheid bevordert.

Concreet betekent dit dat het gebied van 8.000 vierkante meter straks een groene, natuurrijke zone herbergt die meerdere functies zal vervullen.

Uiteindelijk waren het het ontwerpbureau, de buurtbewoners en de belanghebbenden in de benedenstad die de ideeën verzamelden voor het nieuwe groenproject. Concreet betekent dit dat het gebied van 8.000 vierkante meter straks een groene, natuurrijke zone herbergt die meerdere functies zal vervullen. Niet alleen op vlak van welzijn, er zal namelijk ook ruimte zijn voor samenzijn en gezelligheid, allerlei evenementen en festiviteiten, BBQ-plaatsen, sport- en ontspanningsfaciliteiten … Ook komt er een overdekt paviljoen dat zal dienen als ontmoetingsplaats. In de toekomst kan het Scheiblerpark verder worden uitgebreid om toegang te bieden aan de bewoners van een toekomstige woonwijk in de buurt. Dankzij het nieuwe park en een tiental andere projecten zal de hele benedenstad er straks anders uitzien. 

Een groenere wijk die beter aangepast is aan de opwarming van de aarde en de biodiversiteit bevordert

Met dit nieuwe park wordt de zeer verharde wijk (erg warm in de zomer) groener, maar ook beter aangepast aan de opwarming van de aarde. De grote bomen zullen niet alleen de temperatuur temperen bij warm weer, maar zullen ook fijne deeltjes fixeren en luchtverontreinigende stoffen absorberen. De bestaande bomen zijn behouden gebleven en er zijn ongeveer dertig extra bomen geplant. Zo wordt er een soort ‘plantenframe’ gecreëerd dat gericht is op het herstellen van ecologische biotopen voor verschillende diersoorten. Er zijn zowel hoge bomen als wijnstokken bijgekomen.   Het nieuwe landschap houdt ook rekening met regenwaterbeheer door regenwater te laten afvloeien naar bufferreservoirs waarmee beplanting kan worden besproeid. Daarnaast zijn er langs sommige wegen plantenzones ingericht met struiken, vaste planten, grassen en bloeiende weideplanten.

Milieuvriendelijke materialen

De materialen die zijn gebruikt om het park te ontwikkelen zijn duurzaam, lokaal geproduceerd en bijna allemaal waterdoorlatend. De meeste hebben een lage thermische capaciteit om de absorptie en opslag van zonnewarmte te beperken. De gebouwen van de stad langs het park worden opgeknapt, gemoderniseerd en energetisch verbeterd. Het worden ontmoetingsplekken voor de inwoners van Eupen. De kelders zullen niet meer gebruikt worden. Alle technische installaties worden onder de daken geïnstalleerd.

Grootschalige stadsvernieuwing

De wederopbouwwerkzaamheden in de benedenstad beperkten zich niet tot het herstel van bruggen, fietspaden, wegen en voetpaden. In de verschillende wijken werden nieuwe bomen geplant. Er worden glasvezelkabels aangelegd en het elektriciteitsnetwerk wordt uitgebreid om de ontwikkeling van fotovoltaïsche installaties en e-mobiliteit mogelijk te maken. Straatverlichting wordt vervangen door energiezuinige ledverlichting. De heropbouwprojecten worden voornamelijk gefinancierd door de Duitstalige Gemeenschap, het Waals Gewest en door verzekeringsmaatschappijen. Bovendien investeren overheidsdiensten massaal in infrastructuur met een bedrag van 46 miljoen euro. 

Technische informatie Scheiblerpark
Opdrachtgever: Stad Eupen
Aannemer: Paysages WINTERS Landschaften
Datum oplevering: 2023 – 2024
Budget: ongeveer 2 miljoen euro

ID
Ontwerp: Paysages WINTERS Landschaften
Oppervlakte: 8000 vierkante meter
Locatie: Eupen Unterstadt
Realisatieperiode: 2023-2024
Groen: ongeveer dertig hoge bomen en wijnstokken – bestaande bomen blijven behouden
Blauw: samenvloeiing van de rivieren Vesdre en Helle
Grijs: drainerende straatstenen
Geel: ledverlichting
Inrichting/meubilair: behandelde, houten ligstoelen en hangmatten, afvalbakken

Tekst: Michel Colon 
Foto’s: © Stad Eupen, © C. Colpaert
Luchtfoto: © mehl+wasser