Het ontwerpen van stedelijke waterpartijen die echt verkoelen
Stedelijke waterpartijen zijn elementen die in het stadsontwerp onder andere zorgen voor wateropslag, watertransport en verfraaiing. Maar zij kunnen ook een rol spelen bij het voorkomen van stedelijke hitteproblemen, zoals blijkt uit onderzoeksproject REALCOOL. Dit project biedt virtuele ontwerpprototypen voor stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten die in de praktijk makkelijk toepasbaar zijn.
Van kleine stedelijke waterlichamen zoals vijvers of kanalen werd vaak aangenomen dat ze een verkoelend effect hebben. Het REALCOOL-project (Really cooling water bodies in cities) concludeert nu dat het verkoelende effect van kleine stedelijke waterpartijen op de luchttemperatuur eigenlijk vrij beperkt is. Het project toont ook aan dat stedenbouwkundige ingrepen (bijvoorbeeld beschaduwing van water door bomen) weinig effect op de watertemperatuur hebben. Maar rondom waterpartijen zijn wel andere ingrepen mogelijk die voor verkoeling van de omgeving kunnen zorgen.
Het blijkt dat het mogelijk is om koelere stedelijke wateromgevingen te creëren door specifieke ontwerpstrategieën toe te passen, zoals:
1. de schaduw door bomen aanzienlijk te vergroten om schaduwruimte voor de mens te genereren;
2. de lucht zo ongehinderd mogelijk te laten stromen;
3. het introduceren van fonteinen en mistsproeiers.
De combinatie van deze maatregelen leidt tot lokale reductie van de temperatuur van 1 tot 10 graden op het heetste moment van de dag. Bovendien heeft de nabijheid van water een psychologisch effect: het levert het ‘ervaren van koelte’ op.
3D-animaties
REALCOOL heeft ‘prototypen’ gemaakt die beschrijven hoe deze maatregelen kunnen worden geïntegreerd in stedelijke waterpartijen. De prototypen zijn 3D-animaties die de stedelijke inrichting en haar bio-meteorologische effecten weergeven. Ontwerpers kunnen in de prototypen richtlijnen vinden over de typen interventies, dimensies, boomprofielen, de relatie tussen interventies en bio-meteorologische effecten. Het zijn geen starre, prescriptieve tools, maar conceptuele kaders die helpen bij het ontwerpproces. De prototypen werken als ‘halfproducten’ en het is aan ontwerpers om ze creatief om te zetten in eindontwerpen.
REALCOOL bracht een team van experts op het gebied van bio-klimatologisch stedenbouwkundig ontwerp, stedelijke meteorologie, water-atmosfeer-interacties en 3D-visualisaties van Wageningen Universiteit en de Hogeschool van Amsterdam bij elkaar. De ontwerpexperimenten werden op hun koelende effecten getoetst door experts en micro-meteorologische simulaties.
De prototypen zijn hier te te vinden
Bron: UWageningen
