Paul Geerts: “Het is vijf voor twaalf”
De groenbouwsector in België zet zich maar beter schrap voor een tsunami. De klimaatverandering en betonstop zullen de job van tuin- en landschapsarchitecten, van tuinaannemers en opleiders drastisch veranderen. Paul Geerts, hoofdredacteur van CG Concept, waarschuwt: “De sector kan maar beter snel wakker schudden.”
Met het Jaarboek 2020 wil CG Concept een extra service leveren aan de sector van de groenprofessionals en waar kunnen we beter beginnen dan bij onszelf? De redactie voelde daarom hoofdredacteur Paul Geerts aan de tand.
Vertel eens. Waarom is er nood aan dit CG Concept Jaarboek 2020?
Paul Geerts: In verschillende branches is dit vaste prik. Waarom dan geen jaarboek voor de tuinsector in de brede zin van het woord? Er valt genoeg over te vertellen.
Dit jaarboek focust op de trends en evoluties in de groensector. Wat is volgens jou de grootste uitdaging?
Paul Geerts: Alles wat met de klimaatopwarming te maken heeft en de gevolgen daarvan. Wat betekent dit voor het plantmateriaal waarmee we werken? Wat gaan de gevolgen zijn voor de bomen, de vaste planten en de grassen op korte én op middellange termijn? Er gebeurt intussen ook veel onderzoek naar. De komende 10, 20 à 30 jaar zullen we ernstig rekening moeten houden met wat we wél en niet horen te planten in onze tuinen en in ons publiek groen.
Volgens wetenschappers stevenen we in België af op een extreem klimaat: zachte en natte winters, hittegolven en heftige buien in de zomer.
Paul Geerts: Exact en die evoluties kan je als groenondernemer niet negeren. Er zullen langere periodes van waterschaarste zijn en korte periodes met extra veel regenval. Dat is een uitdaging. Zowel ontwerpmatig als technisch. Om ons te wapenen tegen die wateroverschotten en tekorten, moeten we systemen bedenken voor onze privétuinen én voor het publiek groen rond rusthuizen, ziekenhuizen en wooncomplexen. Hoe kunnen we optimaal omgaan met het overtollige water? Hoe kunnen we dit opslaan en hergebruiken in geval van noodzaak? Misschien moeten we met kanaaltjes werken? Met een ondergrondse opslagplaats? Je moet ergens met dat water naartoe. Maar we moeten ook verhardingsmethoden ontwikkelen die het water laten doorsijpelen in plaats van het naar de riool af te vloeien. Betonfabrikanten en asfaltproducenten zijn daarmee bezig. Zopas is er nog een waterdoorlaatbare kleitegel uitgebracht. Hoe capteren we het water op industrieterreinen? Allemaal uitdagingen.
Wat gaan de tuinaannemer en tuinarchitect nog ondervinden?
Paul Geerts: De betonstop. Ik ben volledig akkoord dat ons land niet mag volgebouwd worden, maar ik vind het verkeerd dat parken en tuinen net als gebouwen onder de noemer ‘ruimtebeslag’ vallen en dus ook onder de betonstop. Natuurlijk zijn tuinen en parken geen open ruimte, maar ze worden van langsom wel belangrijker. Tuinen en parken zijn cruciaal voor de mens. Nog meer in een verdichte wereld, zeker in het licht van de klimaatverandering. Hier ligt een grote taak voor de politiek weggelegd. En voor de BFG, die het gesprek moet aangaan.
Deze kwestie ligt je duidelijk nauw aan het hart.
Paul Geerts: Omdat men niet schijnt in te zien hoe essentieel deze thematiek is. Groen heeft niet alleen te maken met klimaat en biodiversiteit. Groen is ook belangrijk om ervan te kunnen genieten, voor het plezier. Dat aspect moet veel meer aandacht krijgen. Net als het klimaat en biodiversiteit. Het belang van je te kunnen ontspannen in het groen, er met de kinderen te kunnen spelen, dát komt veel te weinig aan bod. Nochtans zal de behoefte aan groen alleen maar toenemen. Hoe dichter we op elkaar wonen, hoe meer nood er zal zijn aan publiek en semipubliek groen. Het zal een noodzaak zijn.
Zijn onze tuinprofessionals hier allemaal voldoende mee bezig?
Paul Geerts: Eerlijk gezegd: ik denk het niet. Er is sprake van een positieve evolutie maar het gaat allemaal veel te traag.
Is het dan vijf voor twaalf?
Paul Geerts: Dat mag je zo stellen, ja.
Wie moet volgens jou actie ondernemen om de broodnodige veranderingen waar te maken?
Paul Geerts: In de eerste plaats de overheid als opdrachtgever en als eigenaar. In de tweede plaats de scholen. Methoden die we nu gebruiken zullen misschien niet meer adequaat zijn over 10 jaar. Ook bestaat er een grote nood aan bijscholing van zij die al werken, doordat de job zo sterk zal veranderen. Ten derde kijk ik naar de beroepsfederatie BFG. Op het vlak van bewustmaking kan zij nog veel leren van haar Nederlandse partner, de VHG die merkbaar meer inspanningen levert. Zij zorgen voor scholingen, brochures en contacten met steden en gemeenten. Het volstaat om enkel hun website open te klikken en je krijgt al meteen handleidingen voor levende tuinen, daktuinen, geveltuinen,… Dát is de toekomst.
Wat moet de groenondernemer precies doen?
Paul Geerts: Zijn kennis nog meer bijschaven. Tuinontwerpers en landschapsarchitecten worden gelukkig al vroeger in een project betrokken, niet meer pas wanneer alles volgebouwd is, maar dat betekent ook dat ze de vakkennis moeten hebben om mee te praten. Dat is niet altijd het geval, denk ik. Vandaar mijn oproep naar de opleiding. Franstalig België telt 1 masteropleiding voor tuin- en landschapsarchitectuur, Nederlandstalig België heeft hoogstens 2 bacheloropleidingen. In het belang van alle partijen moeten dat allemaal masteropleidingen worden. Het belang is dubbel. Alle architecten hebben een master terwijl tuinarchitecten nog altijd moeten afkomen met een zogezegd minderwaardig diploma. Schakel hen gelijk, dan zal er op universitair niveau ook meer onderzoek gebeuren.
Kijk eens in je kristallen bol. Hoe zal de job van de groenprofessional er uitzien in pakweg 2030?
Paul Geerts: Ik denk niet dat de privétuin zal verdwijnen. Sociaal gezien zullen de tuinen kleiner worden – na een drukke werkdag heb je als jonge ouder immers geen zin meer om te tuinieren – maar dat betekent niet dat privétuinen of gemeenschapstuinen zullen verdwijnen. Er zal juist op een creatieve manier mee omgegaan moeten worden. Ook zal het beroep van tuinaanleggers en tuinaannemers alleen maar technischer worden. Technisch zullen er meer eisen gesteld worden, door de nood en komst van nieuwe technieken. Neem nu dak- en gevelgroen. Daarvoor is er al een grote markt, maar als de sector deze niet wil verliezen aan de bouwsector zal ze nauw met hen moeten samenwerken en zelf de nodige knowhow moeten opdoen.
Je reist zelf de wereld rond op zoek naar inspirerende groenprojecten. Waar moeten we de mosterd halen?
Paul Geerts: In Parijs, Milaan, Rotterdam. Het belang dat daar gehecht wordt aan groen midden in de stad: knap! Het vrijmaken van kleine pocket gardens in de onmiddellijke woonomgeving: dat moet het streefdoel zijn. Het is niet dat wij volledig de boot missen – in Brussel, Gent en Antwerpen gebeuren ook interessante dingen – maar de komende 10 jaar zal er toch een zeer grote inhaalbeweging moeten gebeuren. En we zullen over de grenzen heen moeten kijken om de rest van de wereld bij te benen.
Geef eens een voorbeeld.
Paul Geerts: In Singapore staan ze veel verder. De footprint van een gebouw moet daar volledig gecompenseerd worden door groen op en rond het gebouw. Daar gelden strikte regels: afhankelijk van de hoeveelheid groen die je in het gebouw aanbrengt, mag je hoger bouwen. Je kan er tot 50 % subsidie krijgen. Op een periode van amper 10 jaar hebben ze al 100 hectare groen gerealiseerd in een ongelooflijk dichtbebouwde stad. Ik voorspel dat die verplichtingen over 10 jaar ook bij ons zullen gelden.
Mogen we al bij al tevreden zijn over het niveau van de groensector in België?
Paul Geerts: Ik denk het wel. Globaal genomen wordt er kwalitatief, technisch gezien, goed werk geleverd. Maar technologisch staan we voor grote uitdagingen. Stadsbomen, gevelgroen, waterhergebruik,… Er komen heel veel uitdagingen op de groenaannemingssector af en dat besef moet dringend rijpen.
Wil je meer lezen over de uitdagingen voor de groenbouwsector? Bestel het Jaarboek 2020.
