Henri Le Sidaner / Een schilder in de tuin
Tachtig jaar geleden, op 16 juli 1939, overleed de Franse post-impressionistische schilder Henri Le Sidaner. Hij is veel minder bekend dan Claude Monet, met wie hij goed bevriend was en met wie hij een passie voor tuinen deelde. Zijn tuin in Gerberoy werd enkele jaren geleden gerestaureerd en kreeg het officiële label ‘Jardin Remarquable’.
Via zijn vriend de beeldhouwer Auguste Rodin huurde Le Sidaner in 1901 een vakantiehuis in Gerberoy, een piepklein middeleeuws dorpje in de Oise in Noord-Frankrijk, tussen Beauvais en Amiens. Hij was dermate gecharmeerd door het ingeslapen dorpje dat hij het huis, een voormalig klooster dat aanleunt tegen de kerk, met een grote boomgaard, drie jaar later koopt. In de loop der jaren breidt hij zijn eigendom uit en legt hij stap voor stap een grote tuin aan, die net als bij Claude Monet een belangrijke inspiratiebron voor zijn schilderijen zou worden.
Anders dan Monet, die in Giverny vooral kleurrijke perken met felgekleurde bloemen aanlegde, opteerde Le Sidaner in Gerberoy voor een monochrome tuin. Van de vroegere boomgaard voor het huis maakte hij een ‘witte tuin’, met centraal een gazon en aan de randen witte anjers en tulpen. Langs de taluds plantte hij witte en witte rozen.
De ruïnes van de vroegere versterkte burcht achter de woning gebruikte hij als canvas voor een ‘Italiaanse terrastuin’, geïnspireerd op de baroktuinen van de Borromeïsche eilanden in het Lago Maggiore in Noord-Italië. Ook hier veel rozen en hortensia’s, en cipressen die naar Italië verwijzen. Op het terras boven de Italiaanse tuin installeerde hij een klein zomeratelier dat hij zelf ontwierp, en plantte hij eigenhandig een pergola van iepen. Hier legde hij ook een rozentuin aan met een collectie geurende rozen, vooral in de kleuren roze en rood.
Op het hoogste punt legde hij een blauwe en gele tuin aan, met onder meer irissen, lelies, geraniums, goudsbloemen en maagdenpalm. Een ‘Liefdestempel’, geïnspireerd op die van het Trianon in Versailles, met een kopie van het standbeeld ‘Het kind met de vis’ van de Italiaanse Renaissance kunstenaar Verrochio, bekroont het uitzicht over het dorpje.
In Gerberoy ontwikkelde Le Sidaner, ‘de meester van het intieme landschap’, zijn eigen genre, dat van de ‘gedekte tafel’. Waar hij voordien vooral landschappen en intimistische stadstaferelen schilderde in de vier seizoenen, maakte hij in Gerberoy tientallen stillevens met gedekte tafels in de tuin. In bewondering voor het werk van Le Sidaner schreef de Belgische dichter Emile Verhaeren, die vaak te gast was in Gerberoy: ‘Deze kunstenaar slaagt erin de stilte op te roepen en wellicht daarom houden zijn doeken onze aandacht vast.’
De voorbije jaren werden de tuin door de kleindochter van Le Sidaner zorgvuldig gerestaureerd en in 2008 werd hij geopend voor het publiek. In 2013 kreeg de tuin van het Franse ministerie van Cultuur het officiële label ‘Jardin Remarquable’.
