Hemiksem / Ecologisch park ‘Den Akker’

Op een oude stortplaats in het hart van Hemiksem is een natuurrijk en aantrekkelijk park van 6,5 ha gecreëerd. De intrinsieke natuur- en belevingswaarde van de vervuilde site is zoveel mogelijk behouden en versterkt, maar alle bodemcontact van parkgebruikers met het stort wordt vermeden.

Het terrein ‘den Akker’ heeft een bewogen geschiedenis. Het ligt op de vroegere Bekaertsite tussen de kern van Hemiksem, de nieuwbouw aan de Schelde en de recreatieve groengebieden in het noorden. De site wordt ontsloten door de Scheldestraat. Vroegere kleiontginning deed een twaalf meter diepe put ontstaan. Het grondwater borrelde naar boven en zo ontstond spontaan een vijver. Later werd de put gedeeltelijk met afval gevuld. Het gebied was lange tijd afgesloten, maar de natuur deed haar werk op het ontoegankelijke, braakliggende terrein met opmerkelijke hoogteverschillen en een vijver. Er ontwikkelde zich een natuurrijk en waardevol bos met grotendeels inheemse soorten zoals Betula pendula, Salix alba, Salix caprea, Acer pseudoplatanus, Quercus robur, Fraxinus exelsior, Tilia platyphyllos,  Crataegus monogyna en verwilderde appelaars. De dieren hadden er de wereld voor zich alleen.


In 2010 werd het industriële karakter van de site definitief verlaten. Het gebied kreeg van de gemeente een nieuwe bestemming als een ecologisch park met bewoning aan de randen. De realisatie vroeg een subtiele aanpak en het zoeken naar een oplossing waarbij de intrinsieke natuur- en belevingswaarde van de site zoveel mogelijk behouden en versterkt werd, maar waarbij ook alle bodemcontact van parkgebruikers met het stort werd vermeden.

Bodemsanering
De aanwezige bodemvervuiling vereiste voorafgaandelijke ingrepen die onontbeerlijk waren voor de ontwikkeling van de site tot park en de ontsluiting van de nieuwe gebouwen. Er werd een grootschalig bodemsaneringsproject goedgekeurd en uitgevoerd in nauwe samenwerking met de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM). Het project bestond uit verschillende elementen: het herprofileren en afdekken van het talud langs de vijver; het uitgraven van de toegangsweg voor de nieuwe residentiële ontwikkeling inclusief het afdekken van de taluds; het inkapselen van het industriële stort; de aanleg van speelheuvels als afdekking van de vervuilde bodem; het aanbrengen van een leeflaag (grof zand) tussen de bomen in een zone met beperkte vervuiling.

Bomen
In de zone met beperkte vervuiling zijn boomclusters behouden aan de hand van de volgende criteria: vitaliteit, sociale positie en temperament van de respectievelijke boomsoorten, en ruimtelijke spreiding. Omwille van boscompensatie is een groot deel van het terrein opnieuw met streekeigen bosgoed en hoogstambomen aangeplant. De heuvels en taluds zijn met inheemse kruidachtigen ingezaaid. Ook tussen het bosgoed zijn kruidachtigen ingezaaid. Het bosgoed wordt niet vrijgezet om maaischade te voorkomen. Een groot deel van het park is verwilderd en niet ontsloten. Hier krijgt de natuur vrij spel.

De bestaande vijver heeft een goede waterkwaliteit en veel belevingswaarde. Hier zijn de dodaars, de kuifeend en de ijsvogel thuis.

Spelen en genieten
‘den Akker’ is nu een onderdeel van een langgerekte parkband aan de Schelde en is voor iedereen toegankelijk. Omwonenden kunnen er genieten van een rustige wandeling in een natuurrijke omgeving, kinderen kunnen spelen en ravotten in de avontuurlijke speelzone met heuvels en wilgenhutten, vrienden kunnen picknicken op een van de vele verrassende plekjes.

Een verwilderde natuurrijke zone met wandelpaden en een zwevend pad tussen de bomen nodigt uit tot ontdekkingstochten en het proeven van de verschillende sferen. Er zijn verblijfzones met veel belevingswaarde voor rust en ontspanning: een zonneterras aan de vijver, graszones voor picknick, spel en ontmoeting, onverwachte, bespeelbare kunstobjecten (terraskamers).

Langs de zuidelijke grens is er een wandel- en fietspad in cementbetonverharding dat aantakt op de Scheldedijk en doorgetrokken zal worden tot het centrum van Hemiksem. De overige wandelpaden zijn in porfier aangelegd. Ze verbinden de verschillende pleintjes en takken aan op de toekomstige woonwijk aan de zijde van Hemiksem. Wandelaars zullen in de toekomst vanop het dek van het woonproject het parkgebied kunnen bereiken via het zwevende pad. Een uitzichtbalkon geeft een mooie vista op de Schelde.

 

Projectpartners: Haskoning Belgium nv, ANB, OVAM

Opdrachtgever / bouwheer: Vooruitzicht nv

Ontwerp: Fris in het Landschap
Hoofdaannemer: Heylen bvba

Bron: Publieke Ruimte