Groendaken als oplossing voor leefbare steden
Wereldwijd zijn er twee ingrijpende processen aan de gang die een grote impact hebben op ons leven: de migratie naar de stad en klimaatverandering. Een belangrijke vraag bij deze ontwikkeling is hoe we de steden leefbaar kunnen houden.
Verschillende discussies, gevoerd door verschillende lobbybewegingen, gaan over de vraag hoe snel de aarde opwarmt. De vraag is dus in feite of we morgen, of overmorgen in de problemen zullen komen. Want het is nu wel voor iedereen duidelijk geworden dat de gevolgen van klimaatopwarming desastreus zijn. We spreken onder andere over sterfte door hitte, onbewoonbare gebieden door bosbranden, voedseltekorten door oogstverliezen, beknotting van vrijheid door hittepieken, schade door overstroming, ziekte en aandoeningen aan de luchtwegen door onvoldoende luchtkwaliteit.
De verstedelijking werkt als een accelerator in het proces. Iedere week verhuizen op de wereld 1,5 miljoen mensen naar de stad. Bijna drie van de vier EU-burgers wonen momenteel in een stedelijk gebied. België telt gemiddeld meer dan 370 inwoners per vierkante kilometer en is daarmee een van de meest verstedelijkte landen van Europa. Steden creëren een speciale dynamiek, maar dat heeft ook zijn consequenties. Al die mensen in de stedelijke omgeving hebben consumptiegoederen, energie en water nodig. Drukke steden zijn, naast hun imago van “place to be”, dus ook biotopen van negatieve effecten, zoals ongezonde luchtkwaliteit, water- en bodemverontreiniging, geluidshinder en aantasting van de natuur en het landschap.
Er is met andere woorden dringend behoefte aan meer natuur in de stad. Het is al lang geen kwestie meer van “alleen” esthetiek, het is een zaak van leven en overleven. Naarmate steden groeien worden meer overheden, inwoners en bedrijven er zich van bewust hoe belangrijk natuur is.
De bottleneck in het verhaal is de beschikbare ruimte. Hoe meer mensen per vierkante meter bij elkaar wonen, hoe groter de behoefte aan natuur, maar hoe minder plaats er is voor grondgebonden groen. Daarom brengt de Federatie voor Gevel en Dakgroen, een samenwerking tussen Embuild en De Belgische Federatie Groenvoorzieners, het groen in de stad naar de top.
Groendaken in de stad
Waarvoor we op de grond nauwelijks nog plaats hebben, moeten we realiseren op de daken. Toegegeven, niet elk dak leent zich voor elk groenproject, maar onze leefomgeving kan alle hulp gebruiken. Of we nu spreken van extensieve of van intensieve begroening, elk stukje natuur moeten we met open armen ontvangen. Natuurlijk blijft bij velen de vraag hangen wie de financiële kost moet dragen gezien de beneficiant ‘iedereen’ is. De initiële investering wordt vaak als obstructie aangehaald. Maar is dat wel terecht?
Groendaken zijn niet alleen zeer geschikt voor stedelijke gebieden. Zij bieden, in vergelijking met de momenteel gangbare grijze infrastructuur, zowel op individueel als op publiek niveau een uitstekende prijskwaliteitmeerwaarde. Zo vallen onder de individuele voordelen van een groendak de vermindering van het energieverbruik, het verkoelend effect in de zomer, het isolerend effect in de winter, de levensduur van het membraan, de akoestische isolatie en extra vierkante meters levensruimte meteen op.
Publieke voordelen zijn onder meer de vermindering van de afvoer van regenwater, de verbetering van de luchtkwaliteit, de beperking van het stedelijk hitte-eilandeffect en de toename van de stedelijke biodiversiteit (Driscoll et al., 2015; Connelly and Hodgson, 2008; Rosenzweig et al., 2006; Brenneisen, 2006).
En dan hebben we het nog niet eens gehad over de esthetiek van groene daken en groene gevels. Esthetiek is een immaterieel voordeel dat in het algemeen niet meegenomen wordt in de kosten-batenanalyses. Als argument wordt naar voren geschoven dat esthetiek moeilijk in geld kan worden uitgedrukt, waarbij verondersteld wordt dat de bereidheid van een individu om een prijs te betalen enkel geldt wanneer er een monetaire waarde kan aan toegekend worden. Dit is niet alleen een achterhaalde veronderstelling, het houdt bovendien ook weinig steek.
De mens handelt zelden op basis van monetair-kwantificeerbare parameters. Hoeveel uitgaven per dag doet u zonder u af te vragen hoeveel euro’s het terug opbrengt en in hoeveel gevallen maakt u wel de berekening? Heeft u de rekening gemaakt bij de aankoop van uw laatste festivalticket, uw avondje uit met vrienden, uw reis naar de kust of naar de bergen? De realiteit is dat we de meeste van onze aankoopbeslissingen maken op basis van wat ‘goed aanvoelt’.
Maar zelfs wanneer u zich voorneemt om toch de rekening te maken voor uw volgend groendak hebben we goed nieuws voor u. In een artikel van Bianchini en Hewage, 2012 ging men nog uit van de heel voorzichtige schatting van 5 % en 8 % vastgoedwaardestijging wanneer een woning een extensief, respectectievelijk een intensief groendak had. Vandaag zijn deze onderschattingen achterhaald gezien uw groendakinvestering geflankeerd wordt door andere initiatieven zoals recreatieve groenzones en openbare parken. Zo is er de case van Kidbrooke Village, gelegen in de nabijheid van Londen. Flatgebouwen worden er verkocht aan prijzen die 10.000 euro per vierkante meter met gemak overschrijden. Hun belangrijkste verkoopsargument: Groen!
Tekst: Yves Heirman, Directeur BFG-FBEP
