Fruit in openbaar groen

Heel wat steden en gemeenten hebben fruit in hun openbaar groen. De verantwoordelijken voor het groen van de steden en gemeenten geloven dat fruit in het openbaar domein een meerwaarde kan zijn, vooral op vlak van educatie, beleving en sociale cohesie. Tegelijk geven ze aan dat er nood is aan kennis en ondersteuning rond fruit. Dat blijkt uit een masterproef van Joris Dewinter aan de UGent, waarvan een samenvatting verscheen Groencontact, het kwartaalblad van de Vereniging voor Openbaar Groen VVOG.

 


Het merendeel van de 56 bevraagde gemeenten (81%) had fruit in zijn openbaar groen. Gemiddeld hadden de gemeenten vijf plaatsen waar fruit aangeplant was. De meest gebruikte vorm was een boomgaard (meer dan 50% van de bevraagde gemeenten), maar ook fruitgroepjes en snoepbosjes zijn populair (resp 39% en 34%). De meest populaire soorteninvulling zijn appel, peer en okkernoot.

Beleving en educatie

De groenambtenaren zagen educatie, beleving en biodiversiteit als voornaamste meerwaarde van het fruit. Educatie ging vooral over de herkomst van fruit, maar ook over de kennis van soorten en rassen. Daarnaast kan fruit bij mensen voor een extra beleving zorgen en hen de mogelijkheid bieden van een gezond tussendoortje.

Het fruit heeft ook een duidelijke esthetische meerwaarde, waarbij vooral de bloei werd vermeld. Veel fruitprojecten zijn op ecologisch en biodiversieel vlak van onschatbare waarde. Ze richten zich op bestuivers en een aantal dieren rond en op de site zoals de eikelmuis, das, vos, uil, eekhoorn, enzovoort. De fruitprojecten zijn immers een ideale voedselbron en bieden tevens een schuil- en nestplaats. Fruitproductie op zich werd slechts door een beperkt aantal respondenten (20%) gezien als een meerwaarde.

Belangrijke aandachtspunten

De verantwoordelijken groen zien dus een duidelijke meerwaarde in fruit, maar tegelijk zien ze ook een aantal problemen. Het probleem dat vaakst vermeld werd, was een gebrek aan kennis binnen de groendienst (28 van de 56 gemeenten vermeldden dit). Het beheren van de fruitprojecten is een totaalplaatje van zowel het onderhoud van de fruitboom of –struik evenals de onderbegroeiing. Het is vaak complex en de kennis, samen met de technische knowhow, is vaak onvoldoende aanwezig. Andere vaak vermeldde problemen zijn standplaatsgeschiktheid, maaischade, pluk- schade en vandalisme.

Uit de gesprekken met de groenbeheerders kwamen ook een aantal aanbevelingen voor een succesvol fruitproject. De belangrijkste aanbeveling was investeren in kennis door bijvoorbeeld regelmatig bijscholingen en cursussen aan te bieden aan het personeel. De kennis die nodig geacht werd ging voor een groot deel over het principe ‘juiste plant op de juiste plaats’, maar ook over snoei en plagen. Voorts werd communicatie met het publiek gezien als de sleutel tot succes. Zo kan voor een deel plukschade, vandalisme en verwaarlozing voorkomen worden.

Ten slotte is de participatie van in het begin (eigenaarschap en verantwoordelijkheden) volgens heel wat respondenten essentieel voor een duurzaam gebruik en beheer. Het beheer van het fruit wordt in de praktijk meestal uitgevoerd door de gemeenten zelf of uitbesteed, maar in een aantal gevallen wordt het beheer gedaan door burgers. In dat geval worden er vaak snoeidemo’s gegeven of gebeurt het beheer onder begeleiding van de groendienst. De steden en gemeenten die de burgers het beheer lieten doen waren positief over het verloop van deze projecten. In het begin liep het vaak stroef en had de groendienst vaak dubbel werk, maar eenmaal enkele trekkers hun schouders onder het project zetten verliep dit uitstekend. Het werk voor de groendienst verminderde drastisch en deze projecten hadden een duidelijke meerwaarde voor de buurt.

Bron: Groencontact