Fedagrim over de repair- en duurzaamheidsindex
Op 13 september 2022 lanceerde onze federale minister van Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal Zakia Khattabi haar ontwerpvoorstel voor een repair- en duurzaamheidsindex. Fedagrim, Federatie van de Belgische Toeleveranciers van machines, gebouwen en uitrustingen voor de Landbouw en voor de Groenvoorzieningen vzw, analyseerde dit voorstel en kwam tot een aantal conclusies. De leden van Fedagrim zijn in grote mate gericht op professionele gebruikers en kunnen zich dan ook makkelijk terugvinden in deze conclusies. Fedagrim heeft deze opmerkingen ook bezorgd aan het kabinet en wacht nu af welke bemerkingen er nog meegenomen worden in het uiteindelijke wetsontwerp.
Het voorstel
Het ontwerp vormt een start voor een index die aangeeft hoe herstelbaar een product is. Door middel van die score kan een consument zijn keuze hierop afstemmen. De score houdt rekening met een heleboel indicatoren zoals demonteergemak, beschikbaarheid van wisselstukken en hun leveringstermijn, de prijs van de wisselstukken en de beschikbaarheid van technische informatie en handleidingen. Dit ontwerp richt zich op veel gebruikte toestellen: stofzuigers, wasmachines, vaatwassers, grasmaaiers, laptops, smartphones en tablets. Op termijn is het de bedoeling dit verder uit te breiden naar fietsen.
Voor de leden van Fedagrim werd er specifiek gekeken naar alles wat de herstelbaarheid van elektrische grasmaaiers met of zonder snoer en robotmaaiers betreft. Uit een consultatie van haar leden die specifiek gericht zijn op de machines voor tuin en groenonderhoud kwamen een aantal interessante bemerkingen.
Twee algemene bemerkingen
Het wetsontwerp spreekt van een duurzaamheidsindex en een herstelbaarheidsindex. De herstelbaarheidsindex werd reeds uitgewerkt in ontwerp KB’s die samen met de wetteksten ter beschikking werden gesteld. De leden van Fedagrim zijn van mening dat beide teksten samen horen en samen uitgerold moeten worden. Er zijn producten die moeilijk herstelbaar zijn maar wel een lange levensduur hebben. Zij hebben een nadeel met enkel een repair index. Het is immers de logica zelve dat een grasmaaier die niet kapotgaat maar iets moeilijker open gevezen kan worden duurzamer is als eentje met een onderdeel dat snel verslijt maar makkelijk vervangen kan worden.
De tweede algemene bemerking gaat over de regio. België is binnen de Europese markt een fractie. Het zou dan ook veel interessanter zijn om deze index meteen op Europees niveau te lanceren. Dat zou de administratieve lasten voor lokale verdelers beperken. Als ieder EU-land een eigen systeem zou lanceren zijn we de Europese eengemaakte markt terug aan het opdelen. Fedagrimleden kanten zich echter niet tegen het principe van zo’n index. Uit de consultatie bleek dat machines van leden van Fedagrim in grote mate herstelbaar en duurzaam zijn. Een logisch gevolg van het feit dat deze zich vaak richten op professionele gebruikers en groendiensten.
De criteria
Als we dan meer in detail kijken naar de ontwerpen van de koninklijke besluiten voor de repair index dan kwamen er toch nog een aantal andere praktische bedenkingen naar boven. Zoals vaak zit de ‘duivel hem in de details’. Een regel is vaak snel gemaakt maar om alle consequenties van een nieuwe wet volledig te overschouwen, moet je naar enkele van de details kijken met een praktische bril.
De prijs van de wisselstukken is een belangrijk criterium
Een producent moet de score zelf aangeven bij de verkoop van de grasmaaier. Het is heel moeilijk om de prijs van wisselstukken die in verhouding met de aankoopprijs een score krijgt goed door te geven. Je kan dit naar beste vermogen doen bij de marktgang van een grasmaaier maar op lange termijn is die moeilijk vast te houden. In tijden van hoge inflatie zal een wisselstuk na enkele meer kosten. Het is eveneens onmogelijk voor producenten om de index actief op te volgen naargelang de prijzen van de wisselstukken die dan ook nog eens variëren per distributiekanaal.
Levering van wisselstukken
Een snelle levering van wisselstukken wordt sterk aangemoedigd. Het gaat dan van 1-3 dagen om de beste score op dit criterium te halen. Maar is dit werkelijk een duurzaam uitgangspunt? Moet een onderdeel van een grasmaaier ‘voor 12 uur besteld morgen geleverd” worden? Fedagrim pleit in dit geval om het gras wat langer te laten groeien en in te zetten op een duurzame logistieke keten en stockbeheer.
Diagnosehulp vanop afstand
Het criterium diagnosehulp vanop afstand is een zeer rekbaar begrip. Voldoet hier een telefonische helpdesk die je doorverwijst naar een dealer met een herstelservice? Of wil je een service die je vanop afstand begeleidt bij de herstelling en bij het bestellen van de juiste wisselstukken? Het lijkt ons evident dat het eerder gaat naar het eerste maar heeft onze wetgever het zo ook effectief bedoeld?
Hoe gaat het elders?
Diverse leden van Fedagrim zijn ook actief in Frankrijk. Hun ervaringen met de zeer gelijkaardige wetgeving in Frankrijk toont ons dat het vooral een sensibiliserende werking heeft. Producenten en importeurs geven de index aan naar beste vermogen. Van controles, opmerkingen en boetes hadden deze geen weet. Het gaat hier dus vooral over bewustmaking van de consument. Producenten en importeurs doen hun best om deze zo correct mogelijk te informeren bij de verkoop van een grasmaaier. Hoe die herstelbaarheid in de toekomst zal evolueren is moeilijk in te schatten.
De ervaring uit Frankrijk toont ons wel dat alle producenten en importeurs de index zo goed mogelijk toepassen en zo waarheidsgetrouw mogelijk aangeven. We kunnen tot nu stellen dat alle spelers op de Franse markt de index op een correcte manier toepassen. De vraag is hoe de ruimte voor interpretatie in de wetgeving zorgt voor de toepasbaarheid wanneer een onbetrouwbare producent er wel de kantjes van af loopt.
Conclusie
Fedagrim is absoluut geen tegenstander van een repair en duurzaamheidsindex. We willen hier graag nog eens benadrukken dat grasmaaiers gekocht via gespecialiseerde kanalen zoals onze leden een pak duurzamer zijn dan de grasmaaiers die je bijvoorbeeld occasioneel terugvindt bij bepaalde supermarktketens. Verdelers van park- en tuinmateriaal zullen op lange termijn ook baten bij een index; zij zullen immers vaak ook optreden als hersteller.
Onze leden zijn ervan overtuigd dat een repair en duurzaamheidsindex een stap vooruit kan betekenen. Het is echter wel belangrijk om niet alleen herstelbaarheid maar ook de levensduur van een machine mee in acht te nemen. De grasmaaiers voor professioneel gebruik scoren op beiden zeer goed. Het probleem situeert zich vooral bij low-budgetgrasmaaiers gericht op particulieren. Door de index kan de consument beter bewust gemaakt worden dat een kwalitatieve machine op lange termijn goedkoper is. Voor een professionele gebruiker zal een repair- en duurzaamheidsindex ook weinig verschil maken. Zij wenden zich immers al naar gespecialiseerde kanalen waar ze ook de nodige dienst na verkoop en herstelservice krijgen. Producenten en importeurs kunnen met de beste wil hun producten zo objectief mogelijk beoordelen. Dit is absoluut niet eenvoudig en de criteria zijn op de lange termijn (negen jaar en meer) moeilijk in te schatten. We pleiten dan ook om deze nog eens goed te evalueren en te proberen objectiveren. Een wetgeving die flexibel geïnterpreteerd kan worden en voluntaristisch wordt toegepast is zeer moeilijk om te laten naleven wanneer er toch eens een producent of importeur ‘er de kantjes van af loopt’ of mogen we hier zeggen ‘maait’.
