Catalogus van Nature-Based Solutions voor Klimaatadaptieve Steden

Felixx Landschapsarchitecten ontwikkelde ‘A Catalogue of Nature-Based Solutions for Urban Resilience’. De NBS-catalogus biedt begeleiding, praktijkvoorbeelden en technische ondersteuning bij het identificeren van haalbare nature-based investeringen die de weerbaarheid van steden vergroten.

Ondanks de wereldwijd groeiende vraag naar Nature-Based Solutions (NBS) in steden, hebben planners en politici nog steeds beperkte kennis over wanneer en hoe te bouwen met de natuur. In het verleden is vaak gekozen voor zware infrastructuur om de stedelijke omgeving te beschermen tegen natuurlijke gevaren. Deze aanpak heeft steden in hoge mate onafhankelijk gemaakt van hun natuurlijke begrenzingen en kwaliteiten, stelt Felixx Landschapsarchitecten.
Nu worden we geconfronteerd met een veelheid aan natuurlijke problemen, op hetzelfde moment en op dezelfde plaats. Een enkelvoudige infrastructurele aanpak biedt niet langer adequate bescherming tegen deze meervoudige gevaren, aldus het bureau.
“In plaats van onze strijd tegen natuurkrachten te intensiveren, moeten we fundamenteel overschakelen naar een manier van samenwerken met de kracht van de natuur. Hiertoe moeten we de menselijke en ecologische processen niet verder van elkaar scheiden, maar juist weer met elkaar verbinden”, aldus Felixx.
Om de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit aan te pakken, zijn grote sociale, economische en technologische veranderingen nodig, die vaak kostbaar zijn en om grote investeringen vragen. In stedelijke gebieden kunnen NBS de weerbaarheid tegen klimaatrisico’s versterken en tegelijkertijd extra voordelen opleveren voor kwetsbare gemeenschappen en het milieu.

Visualisatie van de voordelen van een NBS-ecosysteem. © Felixx

Waarden van NBS

NBS kan meerdere diensten en voordelen tegelijk opleveren. Door bijvoorbeeld oevers en dijken in onze steden natuurlijker te maken of meer bomen te planten in groene ruimten kunnen overstromingen, hitte en droogte worden beperkt, terwijl tegelijkertijd sociale voorzieningen worden verbeterd en sociale interactie wordt gestimuleerd. Bovendien verbeteren NBS de relatie tussen menselijke en ecologische processen, waardoor steden kunnen meebewegen met klimaatgerelateerde veranderingen, ook op de lange termijn.

Landschapsbenadering

De NBS-catalogus markeert de waterscheiding in stedelijke planning van een overwegend op techniek gebaseerde aanpak naar de focus op hoog functionele natuurlijke landschappen. Het gebruik van NBS plaatst landschapsarchitecten in de voorhoede van de klimaatadaptatie. De nieuwe NBS-benadering is georganiseerd rond de volgende principes:

• Elke NBS is locatiespecifiek. De selectie van geschikte NBS is gebaseerd op de natuurlijke eigenschappen van water, bodem, bomen, vegetatie en topografie van elke locatie.
• Elke NBS is onderdeel van een groter natuurlijk systeem. Een succesvolle NBS draagt bij tot de integratie van de locatie in het bredere ecosysteem van stad en regio. Zelfs een op zichzelf staande NBS is ingebed in het stadsbrede natuurlijke kader.
• Elke functionele NBS is het resultaat van een interdisciplinair, multi-stakeholder proces en levert meerdere voordelen op. Het creëren van een multidimensionaal landschap van hoge kwaliteit vereist de inbreng van ingenieurs, wetenschappers en gemeenschappen.

Verschillende soorten steden op basis van hun ligging binnen het stroomgebied. Geschikte NBS kunnen worden overwogen afhankelijk van de kenmerken van de stad, zoals de hydrologische omstandigheden. © Felixx

NBS Families

Tot op zekere hoogte bepaalt de positie van een stad de geschiktheid van NBS-typen. Om te helpen bij de selectie van geschikte NBS bevat de catalogus veertien NBS-categorieën, variërend van Urban Forests, Building Solutions, Wetlands en Bioretention Areas tot River Floodplains, Mangrove Forests en Sandy Shores. We noemen deze de NBS-families.

De veertien NBS-categorieën

Elke familie wordt beschreven, gevisualiseerd en beoordeeld op capaciteit aan de hand van de volgende criteria:

1. Processen – relevant voor de veerkracht, functies en voordelen van NBS, zoals infiltratie, koeling of koolstofvastlegging.
2. Functies – volumetrische/kwantitatief vermogen om effecten van potentiële natuurgevaren te reguleren.
3. Voordelen – het vermogen van NBS om sociale, economische en milieuvoordelen te bieden, zoals vermindering van het risico van overstromingen en hittestress, verbetering van de menselijke gezondheid, het scheppen van werkgelegenheid en de verbetering van de biodiversiteit.
4. Geschiktheid – technische, stedelijke en milieu-vereisten voor de uitvoering, alsook informatie over onderhoud en kosten.
5. NBS-praktijk – belangrijkste voorbeelden (wereldwijd) met relevante lessen uit opgedane ervaring inzake sociale en financiële aspecten en bestuurlijke overwegingen.

Processen van de NBS-familie ‘Urban Forest’

Functies en voordelen van de NBS-familie ‘Urban Forest’

 

De Wereldbank en NBS

Felixx ontwikkelde de catalogus met de Wereldbank Groep en de Global Facility for Disaster Reduction and Recovery (GFDRR), in samenwerking met Nelen & Schuurmans, UNStudio, Rebel en UNSense.

Met de lancering van de NBS-catalogus op COP26 onderstreept de Wereldbankgroep het belang van NBS als een levensvatbaar en kosteneffectief alternatief voor conventionele grijze infrastructuur. De structuur van de NBS-catalogus en de focus op toepassing en praktijk van NBS-families onderstreept het belang om NBS van theoretische discussies naar daadwerkelijke (en wereldwijde) implementatie te brengen.

“De integratie van NBS in stedelijke gebieden kan samenlevingen transformeren. Het is niet gemakkelijk en het vereist de juiste kennis en de juiste instrumenten op het juiste moment. De NBS-catalogus met zijn sterke landschapsontwerpen, is zo’n instrument dat steden wereldwijd inspiratie en voorbeelden biedt en de toepassing van NBS kan begeleiden.” – Brenden Jongman, Global Facility for Disaster Reduction and Recovery (GFDRR), World Bank

Een integrale versie van de catalogus kan worden gedownload van de Open Knowledge Repository van de Wereldbank.