Breda wint Falco Award Beste Openbare Ruimte

De Groene Loper in Breda is de beste openbare ruimte van Nederland. De groenstructuur van de Vinex-locatie Houten-Zuid en de herinrichting van het Skatepark Westblaak in Rotterdam grepen net naast de hoofdprijs.

De Falco Award Beste Openbare Ruimte wordt al jaren uitgereikt in samenwerking met vakblad Stedelijk Interieur. Winnaars in het verleden waren onder meer het Kralingse Bos, de binnenstad van Venray, het Wilhelminaplein in Leeuwarden en Kerckebosch in Zeist. Falco, internationaal ontwikkelaar, producent en exporteur van duurzaam straatmeubilair, is sponsor van de Award.

De jury onder leiding van Peter de Bois (architect, stedenbouwkundige, Office4UrbanreSearch) en verder met Roel van Dijk (Entente Florale), Paul Kersten (landschapsarchitect, partner wUrck, winnaar award 2016 met Kerckebosch Zeist), Ben Kuipers (Ben Kuipers Landschapsarchitect, voorzitter NVTL) en Ruud Ridderhof (gemeente Den Haag) hebben de 23 inzendingen beoordeeld op basis van een drietal criteria ‘gebruik’,‘ruimte’ en ‘uniciteit’ en hun toegevoegde waarde voor het stedelijk gebied, waaruit de drie finalisten als beste naar boven kwamen. De award-verkiezing stond open voor ontwerpen van openbare ruimtes die in 2014 of daarna zijn opgeleverd.

Groene Loper Breda

De opgave bestond uit het creëren van een hoogwaardige verbinding tussen het nieuwe hsl station en de historische binnenstad. De ‘Groene loper’, een ontwerp van de gemeente Breda,  is een hoogwaardige voetgangersroute geworden die zich met een klassieke indeling en moderne detaillering voegt in de context van de 19e eeuwse spoorbuurt. Het is volgens de jury een vanzelfsprekend onderdeel van de noord-zuid verbinding in de stad. Dat is een beloning voor de lange termijn visie van de gemeente Breda, om op grote schaal openbare ruimte fundamenteel te verbeteren. ‘De inspiratie voor het ontwerp komt van de klassieke indeling van de Willemstraat in de 19e eeuw en geeft alle ruimte aan de voetganger. Je loopt er bijna aan voorbij, maar het voelt prettig. Dat is waar je als ontwerper naar streeft.’

 

 

Groenstructuur Vinex-locatie Houten-Zuid – Houten

Houten Zuid is een Vinex locatie uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Voor deze Vinex opgave is voort gebouwd op de positieve ervaringen die eerder waren opgedaan met de uitbreiding van Houten, dat als klein dorp, gunstig gelegen nabij Utrecht, al in de jaren ‘70 een groeitaak kreeg van de rijksoverheid in het kader van het Groeikernenbeleid.

tlu landschapsarchitecten heeft vanaf het eerste begin tot op de dag van vandaag in belangrijke mate vorm kunnen geven aan de openbare ruimte van dit gebied. Het percentage aan groen per inwoner ligt verhoudingsgewijs niet speciaal hoger dan in andere (Vinex) wijken. Wat echter een verschil maakt is de beleving ervan. Door de koppeling van groen aan alle vormen van dagelijks en recreatief gebruik, en niet als restruimte, creëer je ruime, aantrekkelijke woonomgeving met een haast dorps karakter. Telkens opnieuw werd gezocht naar een samenspel tussen een consequente inrichting van elementen waar je op moet ‘koersen’ (zoals fietspaden of De Vijfwal als oriënterend element) en het afwijken daarvan ten behoeve van plezierige afwisseling in gebruik en beleving van de groene ruimten.

De jury prijst de wijze waarop de waarde van het groen aan recreatie en woonactiviteiten is gekoppeld. De groenstructuur is daarmee letterlijk onderdeel van het daily urban system van haar bewoners, is daardoor effectief en wordt gebruikt. Een deel van het geheim lijkt te zitten in de ontwerpkeuzes die zijn gemaakt. Zo is het groen onderling aangesloten en doorgekoppeld, en tevens ruimtelijk ingesloten. De jury stelt dat het realiseren van zo’n ‘inclusieve’ openbare ruimte geen sinecure is, waarbij ze zich baseert op ervaringen met openbare ruimtes in vergelijkbare suburbane woonmilieus en new towns. Het ontwerp is bovendien van hoge kwaliteit.

 

Herinrichting Skatepark Westblaak – Rotterdam
De opgave was, sámen met de gebruikers, hét ultieme skatepark te ontwerpen. De uitstaling moest bovendien een internationaal niveau hebben, en tegelijk de geborgenheid bieden van een verblijfsruimte voor meer dan de hardcore skaters. Daarnaast moest het Skatepark Westblaak het harde verkeerskarakter op de Westblaak verzachten, het bestaande groen uitbreiden en benutten en een adres worden aan de verkeersas Westblaak.

Janne Saario Landscape Architecture en MUS Urban Strategy wisten het gebied in co-creatie te transformeren van een robuust en heftig gebied dat exclusief toebehoorde aan skaters naar een nieuw skatepark dat optimaal is ingepast in het bestaande stedelijke weefsel, en naast domein voor skaters aan pleisterplaats is voor gewone openbare ruimte-gebruikers.

De gemeente Rotterdam is er volgens de jury in geslaagd een toegankelijke openbare ruimte op te leveren die niet exclusief is voorbehouden aan de professionele skatersdoelgroep, maar ook aantrekkelijk is voor gewone stervelingen en wandelaars. Deels is dat de verdienste van inrichtingskeuzes, die wellicht tot minder spectaculaire hoogteverschillen heeft geleid dan sommige skaters zich zouden wensen, maar het park daarmee wel heeft gedemocratiseerd of ‘geurbaniseerd’. Skatepark Westblaak is een échte publieke verblijfsruimte geworden, letterlijk laagdrempelig ingebed in groen en bomen, en daarmee een welkome oase te midden van de harde stedelijke infrastructuur.