Antwerpen / Werken aan Natuurpark Brialmont gestart
Het Brialmontpark moet in de toekomst drie groene zones langs de Antwerpse Ring verbinden: De Villegas, Wolvenberg en Brilschans. De stad Antwerpen en het district Berchem willen er één grote ‘groene long’ van maken als onderdeel van de Groene Singel. Zo wordt het mogelijk om binnen- en buitenstad, die nu doorsneden worden door infrastructuur, met elkaar te verbinden tot één Park Brialmont. Er zijn 2 concrete projecten uit het masterplan gekozen om eerst uit te voeren: recreatief natuurpark Wolvenberg en de entree aan de Grotesteenweg.
De voorbije jaren hebben het ontwerpbureau Cluster en ingenieursbureau Witteveen + Bos een masterplan voor Park Brialmont uitgewerkt. Daarbij werden buurtbewoners en gebruikers van de groengebieden op verschillende momenten ondervraagd, en werd samengewerkt met Natuurpunt.
Drie ruimtelijke principes
Het masterplan is een globale visie voor Park Brialmont en geeft weer hoe het gebied zich in de toekomst kan ontwikkelen. Met een oppervlakte van 42 ha (32 ha zonder de Ring, de Singel en het Ringspoor) is Park Brialmont groter dan bijvoorbeeld Park Spoor Noord (18 ha) en het Middelheimpark (24 ha).
Centraal thema in het masterplan is de combinatie van natuur en erfgoed. Het masterplan werkt een gedetailleerd landschapsontwerp uit binnen de nieuwe identiteit als natuur- en erfgoedpark. Door de aanwezigheid van het natuurgebied Wolvenberg kan er een waardevol natuurpark ontwikkeld worden. Het ontwerp refereert aan de oorspronkelijke Brialmont-omwalling en speelt met hoogtes en laagtes, doet voorstellen voor een duurzaam en ecologisch watersysteem, versterkt het historische karakter, werkt een heldere padenstructuur uit en creëert nieuwe verblijfsplekken.
Daarnaast onderzoekt het masterplan ook de mogelijkheid om een parkverbinding te maken over de Ring en de bouw van een geluidswal. Het blijkt mogelijk te zijn de drie versnipperde groengebieden om te vormen tot een samenhangend park. Verder blijkt dat een geluidswal de geluidskwaliteit van zowel het park als de achterliggende bebouwing aanzienlijk kan verbeteren en dat zo’n infrastructurele ingreep kwalitatief kan geïntegreerd worden.
Het masterplan bevat concrete projecten voor korte tot middellange termijn die gedetailleerd uitgewerkt worden tot op het niveau van schetsontwerp. Nu werd beslist om twee concrete projecten uit het masterplan eerst uit te voeren: recreatief natuurpark Wolvenberg en de entree aan de Grotesteenweg.
Ontwerpkaart Park Brialmont
Lees ook: Park Brialmont wordt groen hart van Berchem
Recreatief natuurpark Wolvenberg
Tussen de Ring en de Singel ligt Wolvenberg, het enige natuurgebied in de binnenstad van Antwerpen. Binnen Park Brialmont blijft Wolvenberg een natuurgebied waar de natuur haar gang kan gaan. Het gebied ten westen van natuurgebied Wolvenberg wordt omgevormd tot een nieuwe open groene ruimte. De volkstuinen maken daar plaats voor een waardevol natuurlandschap met nieuwe recreatieve open plekken voor iedereen. Dat is een wenselijke aanvulling op het zeer schaarse publiek toegankelijke groen in Oud-Berchem. De volkstuinders die nu nog tuinieren aan de Singel verhuizen naar extra percelen in park Het Prieel en andere sites in de buurt.
Het nieuwe recreatieve natuurpark ten westen van Wolvenberg wordt aangelegd met hoogtes en laagtes. Daardoor ontstaan twee komvormige ruimtes die zorgen voor een aangenamer geluidsklimaat. Die twee kommen zijn de voornaamste verblijfsplekken. Er komt een gezellige picknickruimte te midden van een weide met fruitbomen. Verder komen er natuurspeelplekken, een speelheuvel en wandelpaden doorheen de beboste zones. Een speels slingerpad leidt naar de top van de heuvel. Daar komt een belevingsplatform. Dat platform kijkt in de kruinen van de bomen en kan gebruikt worden voor natuureducatie en door vogelaars. Er is ook een shelter met een extra lange picknickbank, ideaal om bijvoorbeeld samen te komen met de buurt in open lucht.
Het ontwerp van het recreatief natuurpark Wolvenberg is een klimaatbestendig ontwerp en maakt natuurlijke waterinfiltratie mogelijk. De twee komvormige ruimtes dienen als infiltratiebuffers en kunnen nat staan bij overvloedige regenval. Een derde natte zone is een speelbos dat overgaat in een langgerekte wadi parallel aan de Singel. Die zone zal het meeste water aantrekken. Zo kan er een totaal van 4800 m³ water gebufferd worden. Het water zal onder andere van regenwater van aanpalend openbaar domein komen, zoals regenwater van langs de Singel en regenwater afkomstig van de wijk Oud-Berchem Kerk.
Een toekomstbeeld van de komvormige ruimtes in recreatief natuurpark Wolvenberg © CLUSTER – Witteveen+Bos
De erfgoedwaarde van Wolvenberg wordt in de verf gezet door twee kasseistroken met daarnaast een leeuwenkop. Volgens historisch beeldmateriaal stonden de leeuwenkoppen vroeger aan de twee poortgebouwen van de Brialmont-omwalling. De plaats waar ze nu in het park worden geplaatst, als standbeeld naast elke toegangsweg, leunt zo goed als mogelijk aan bij die historische plaats.
Entree Grotesteenweg
De ingang vanaf de Grotesteenweg wordt een prominentere toegang naar het park in het verlengde van de Koninklijkelaan. Het historische landschappelijke profiel van de Brialmont-omwalling wordt er hersteld in zijn originele vorm. De kenmerkende historische lijnen worden benadrukt door te spelen met hoogtes en laagtes en duidelijke paden. Aan de ingang komt een gravure in blauwe steen met daarop de plattegrond van de volledige Brialmont-omwalling. Het wordt een plaats waar je stil kan staan bij de geschiedenis van Park Brialmont.
Toekomstbeeld van de achterzijde van de entree aan de Grotesteenweg © CLUSTER – Witteveen+Bos
In de buurt van de entree komt een ligweide die in verbinding staat met de Brilschansvijver door een langgerekte terrassenstructuur. De terrassenstructuur wordt opgebouwd uit gras en metselwerk, de materialen waaruit ook de Brialmont-omwalling bestond. Op de treden komen bomen zodat je er zowel in de zon als in de schaduw kan zitten.
Toekomstbeeld entree Grotesteenweg © CLUSTER – Witteveen+Bos
