De Deeltuin / Bewoners ontwerpen mee huis en tuin

TBI-onderneming ERA Contour, Heren 5 Architecten en DELVA Landscape Architects hebben de prijsvraag gewonnen die de gemeente Utrecht uitschreef voor de ontwikkeling van 49 woningen in de wijk Veemarkt. De Deeltuin wordt ontwikkeld in mede-opdrachtgeverschap.

Het idee is dat de toekomstige bewoners zelf zoveel mogelijk invloed kunnen uitoefenen op de planontwikkeling. Op deze manier krijgen ze de kans om een woning op maat te (laten) maken en ontstaat een divers en stedelijk straatbeeld.

De binnenzijde van het blok krijgt een ander karakter: een kindvriendelijke en groene tuin met bijzondere aandacht voor duurzaamheid. Al eerder realiseerde ERA Contour in deze wijk het bijzondere project “De Smaaktuin”, die momenteel in aanbouw is en waar de eerste woningen reeds opgeleverd zijn.

Deeleconomie

De Deeltuin is gebaseerd op de opkomende trend van de deeleconomie. Het nieuwe wonen is delen en beleven. De Deeltuin faciliteert en stimuleert het delen door bewoners. Wat je maar af en toe nodig hebt, deel je met je buren: de deelauto, eettafel in de tuin, de bakfiets of het tuingereedschap.

Belangrijke drager van het planconcept is de binnentuin: een groene en gedeelde binnentuin, met ruimte voor goede privétuinen, omkaderd met een differentiatie van gepersonaliseerde gevels. De binnentuin heeft maximale landschappelijke kwaliteit gekregen doordat gekozen is voor een slimme half verdiepte parkeeroplossing. Ook wordt hierdoor de overgang tussen de openbare straat en de private woningen vanzelfsprekend gemaakt door middel van herenhuizen met een bel-etage.

Het straatbeeld is gevarieerd met rijzige herenhuizen en stoere baksteenarchitectuur. De woningen in het blok zijn geïnspireerd op de architectuur en diversiteit van de panden in de Utrechtse binnenstad.

Collectieve groene ruimte

Het mogelijk maken van ‘ De Deeltuin’ is het resultaat van het doordacht positioneren van de noodzakelijk parkeerplaatsen. Deze worden halfverdiept onder de stadwoningen geschoven. Dit vormt de basis voor het creëren van een groene golvende oase. Een omsloten plek met glooiingen in het maaiveld waar bomen in de volle grond staan en waar plaats is voor collectieve groene kamers.  Een plek van rust, samenkomen, tuinieren en spelen.

Deeltuin versus privetuin

De collectieve groen ruimte vormt een verlenging van de privé-tuin. Privé en collectief wordt gescheiden door een vlonder-pad. Een pad dat alle tuinen aandoet en ingeschoven ligt in het gecreëerde hoogteverschil tussen de iets honger gelegen tuinen en de lager gelegen deeltuin. Het wandelpad ligt op het niveau van de deeltuin. Op het hoogteverschil tussen deeltuin en privetuin ontstaat een langgerekte zitbank. Deze bank vormt een onlosmakelijk geheel met het pad.  Het ensemble van pad en bank vormt de basis van het landschappelijk ontwerp. U zou het ook het geraamte kunnen noemen. Een element dat verbindingen legt, toegang verschaft, ontmoetingen laat plaatsvinden en zitgelegenheid creëert. Een sterk element vervangt hekken, poortjes, banken,…  Een bewaker van de sociale ruimtelijkheid.

Water
Het weg kunnen laten van het vele verhardingsoppervlak voor parkeren van auto’s maakt het ons mogelijk om geheel het binnegebied te gaan ontkoppelen van hemelwaterriool. Infiltratieruimte voor hemelwater wordt gecreëerd onder de lange vlonder. De privé-tuinen en de deeltuin wateren af richting de deze ruimte waar het vervolgens zijn weg zoekt richting het grondwater. De vlakken daken krijgen veelal groendaken. Hierdoor bufferen zie niet alleen veel water maar vertragen en reduceren ook de afvoer. Opgevangen water vanaf diverse daken wordt bewaard in regentonnen om  vervolgend ingezet te worden in de privé tuin en in de deeltuin. Het spel van water is iets dat iedereen boeit. Het zichtbaar maken van het waterverhaal zien we dan ook als bijzondere opgave binnen het verder ontwerp van de Deeltuin.

Drie groene kamers

Op basis van de bevraging van de toekomstige bewoners werden drie type deeltuinen uitgewerkt.

• De ligweide – een golvende grasvlakte in de zon waar ook een balletje kan getrapt worden met de buren.

• De Moestuin  – met plantenkas waar de kruiden en sommige groenten vandaan komen voor in de keuken.

• De speelweide – niet met wipkippen en rubberen tegels maar een kromme boom om in te klimmen of een kamp in te bouwen.

Het zijn drie entiteiten die steeds samen een geheel dienen te vormen. Een geheel dat omkaderd is door het pad met lange bank. De verdere uitwerking van de drie type deeltuinen gebeurt onder de vorm van co- design met de toekomstige bewoners.