Topontwerpers voor natuur- en cultuurpark Vijversburg Tytsjerk

Het historische landgoed Vijversburg in het Friese Tytsjerk is de voorbije jaren grondig gerenoveerd en uitgebreid. Daarvoor werd een beroep gedaan op topontwerpers zoals Piet Oudolf, LOLA Landscape, Studio Maks, J. Ishigami & Associates en kunstenaar Tobias Rehberger.

Het historische deel van het park, het ‘Bos van Ypeij’, is voor het grootste deel aangelegd in de tweede helft van de 19e eeuw, naar plannen van L. en G. Vlaskamp en mogelijk ook L.P. Roodbaard.  Park Vijversburg is zeer belangrijk vanwege de vele bewaard gebleven tuinfollie’s op hun oorspronkelijke plaats, zoals een grot, kluizenaarshut, volière…


Sinds het begin van deze eeuw is er veel in het park veranderd. Het park is fors uitgebreid en er zijn allerlei nieuwe voorzieningen bij gekomen. In de vormgeving is aandacht besteed aan de overgang tussen het bestaande en het nieuwe park, zowel fysiek als inhoudelijk.

 

Noordtuin

Aan de noordkant van het park ligt de nieuwe ‘Overtuin’, met als blikvanger het beeld de ‘Kelk’ van Ruud van de Wint. Bijzonder zijn ook ‘de stekjes’ van de beeldend kunstenaars Tejo Remy & René Veenhuizen. Een stekje is een plek om even te rusten tijdens het wandelen, maar ook een plaats voor ontmoetingen tussen mensen onderling en tussen mens en landschap.

 

Dit parkdeel is in 2004 aangelegd. Het ontwerp is van de Friese landschapsarchitect Wijbe de Vries. Hij ontwierp ook de brug en de spiegelvijver in het historische park en de nieuwe parkeerplaats.

 

 

Dwaalster

Het nieuwe parkdeel ‘Dwaalster’ heeft een oppervlakte van circa 5 hectare en is een samenvoeging van een doolhof en een sterrenbos. Het landschapsontwerp is gemaakt door LOLA landscape architects en Deltavormgroep. Dit parkdeel wordt gekenmerkt door het vormcontrast en een ander gebruik van waterpartijen dan in de overige parkdelen.

Centraal in Dwaalster zijn de grote hagen in de vorm van een ster, net als in een sterrenbos. De open ruimtes in de heggen geven de bezoeker de mogelijkheid om te dwalen. De hagen delen het perceel op in ruimtes met verschillende afmetingen die geschikt zijn voor flexibel gebruik, waaronder exposities, bloementuinen, weides enzovoorts.

De beplanting in het ontwerp wordt nadrukkelijk door de mens beïnvloed. De hagen worden gesnoeid, de wilgen worden geknot en de bloemrijke grasvegetatie daartussen wordt nauwkeurig ingeplant. De plantsoorten worden uitgezocht om zoveel mogelijk diersoorten aan te trekken. De bonte hagen en de grastuinen zijn daarom zorgvuldig afgestemd op de gebiedseigen beplantingsoorten.

De ster legt een verband met het omliggende landschap, elk uiteinde heeft een eigen functie, een venster met zicht over het nabij gelegen natuurgebied van de Fryske Gea, een aanlegsteiger voor kano’s en een venster met zichtlijn naar de Villa.

 

 

 

Frijlân is voor een belangrijk deel gericht op de ‘kleine’ bezoekers van het park: de kinderen. Dit deel van het park is een drassig gebied met een aantrekkelijke wilgenvegetatie voor kinderen. Vooral het unieke waterlabyrint, ontworpen door Heilien Tonckens, is voor oudere kinderen een plek om met de elementen van de natuur in aanraking te komen.

 

 

Ook kunnen kinderen en volwassenen genieten van de bloemen- en plantenpracht van Piet Oudolf aangelegd op diverse heuvels in dit gebied.

 

 

De tuin van oma

De Duitse kunstenaar Tobias Rehberger heeft op een weiland een derde parkdeel ingericht, het ‘Ooievaarsnest’. Hij gaf de titel ‘Get lost on the way home, finding ways in the nothingness’ aan dit kunstwerk. Het basisidee was het opnieuw creëren van ‘de tuin van zijn oma’: spannend, veel fruit, geen paden en heel anders dan bij zijn klasgenootjes. Achter elke hoek een nieuw avontuur, een nieuwe verrassing, een tuin die je zelf moet ontdekken. Een tuin die als een zelfstandig eiland in de vorm van een ruit ligt. De buitenrand bestaat uit rode bomen en struiken, er is geen enkele hint wat er binnen te vinden is. Wie zich er aan waagt, betreedt een sprookje en kan zomaar een diepe kuil ontdekken of een tunnel, een meertje met een steiger en waterlelies, hangmatten met een boekenmachine in de buurt of geweven fruitbomen.

 

 

Bezoekerscentrum

Van oudsher vormt de neoclassicistische Villa het hart van het park. Het Japanse architectenbureau junya.ishigami+associates en architecte Marieke Kums van MAKS – die beide bij het bekende SAANA hebben gewerkt – hebben de plannen gemaakt voor de restauratie. Zij ontwierpen ook het nieuwe bezoekerscentrum, een drijvend podium en botanische kassen. Het glazen paviljoen is deels verzonken in het landschap; zacht glooiende hellingen brengen bezoekers van buiten naar het hart van het gebouw, anderhalve meter lager. Zo wordt de visuele impact op haar omgeving verkleind.

 

 

 

 

 

Achter de Villa is ruimte gemaakt voor een terras. Het tuinontwerp is gemaakt door Nico Kloppenborg. Deels is het ontwerp geïnspireerd op de tuinen van de tuinarchitect Gerrit Vlaskamp en deels op de sieraden van het Fries kostuum. Zo is achter de Villa gele berber geplant, de vormen en de struiken symboliseren de gouden oorijzers. En naast de Villa vormt de rode berber een streng van rode bloedkoralen.

Achter de Villa komt een bloemperk met vaste planten. Opvallend aan dit perk zijn de vier rozenstruiken met in het midden een gouden bal, verwijzend naar het balkon van de Villa.