René Pechère: een van de 10 invloedrijkste landschapsarchitecten aller tijden
De Belgische Alexandra Wilmet van het Landscape Architects Network (LAN) heeft een Top 10 van de meest invloedrijke landschapsarchitecten aller tijden Opgesteld. Daarbij ook de Belgische tuin- en landschapsarchitect René Pechère (1908-2002). Het gaat om architecten die hun stempel hebben gedrukt op de landschapsarchitectuur, zowel door hun fysieke realisaties – parken en tuinen – als door hun blijvende invloed op collega’s.
René Pechère ontwierp meer dan 900 tuinen en parken. Hij kon daarvoor een beroep doen op een kleine equipe die bijna veertig jaar lang met hem zou blijven werken: Marianne Foerster – dochter van de befaamde Berlijnse plantenkweker Karl Foerster – Annie van Marcke de Lumen, Berry Jacqmotte en Jacques Boulanger-Français.
Het ging vaak om heel prestigieuze opdrachten voor een exclusief cliënteel. Zo ontwierp hij voor koning Leopold III bijvoorbeeld tuinen bij het kasteel van Argenteuil en restaureerde hij de tuinen van het kasteel Belvédère in Laken. In opdracht van de Duitse president Scheel ontwierp hij de tuinen bij de Villa Hammerschmidt, de voormalige presidentiële residentie in Bonn. In Brussel ontwierp hij de tuinen bij de Franse ambassade. In Nederland was hij betrokken bij de restauratie van het koninklijke domein van Het Loo. In eigen land werkte hij o.m. op de kastelen van Belœil, Nokere, Ecaussinnes-Lalaing, Seneffe en Zellik, en in Frankrijk op de kastelen van Breteuil, Dureil en Corbeil-Cerf.
Een van de hoogtepunten in het oeuvre van Pechère zijn ongetwijfeld het “Labyrint van het Hooglied” en de “Tuin van het hart” bij het Museum van Buuren in Ukkel.
Eén van zijn laatste grote projecten was de ‘Jardin des Simples’ bij het Erasmushuis in Anderlecht.
Expo ’58
Naast zijn private of semi-private opdrachten heeft Pechère ook een indrukwekkend palmares van openbare opdrachten. Men kan zonder overdrijving stellen dat hij mee zijn stempel heeft gedrukt op het naoorlogse Brussel, met bijvoorbeeld de tuinen op de Kunstberg, de Kruidtuin, het Rijksadministratief Centrum en het Berlaymontgebouw het Tombergpark in Sint-Lambrechts-Woluwe en het Ter Coignepark in Watermaal-Bosvoorde.
Voor de Expo ’58 was hij samen met Jules Janlet verantwoordelijk voor de landschappelijke aanleg en de bebloeming van de hele tentoonstellingssite op de Heizel.
In totaal moesten ze meer dan 100 hectare beplanten – tuinen, plantsoenen, wandelpaden, parkings… – waarvoor duizenden bomen en meer dan 2 miljoen planten nodig waren. Ook werden er een tiental thematuinen aangelegd – o.m. een rozen-, een dahlia- en een begoniatuin, een weekendtuin, een vlindertuin, een ‘wilde tuin’, een liefhebberstuin, een geurtuin, enz.. Die tuinen moesten enerzijds een illustratie zijn van de tuincultuur in ons land, en anderzijds een tegenwicht vormen tegen de geometrische lijnen en voor rustpunten zorgen. Pechère ontwierp ook de veelkleurige watertrap in de centrale Eeuwfeestlaan en hij creëerde drie tuinen die hij zelf ‘absolument révolutionnaires’ noemde: de ‘Jardin Moderne’, de ‘Jardin Flamand des Quatre-Saisons’ en vooral de ‘Jardin Congolais’.
Voor de ‘Kongolese tuin’ inspireerde Pechère zich o.m. op de motieven van het velours van de Kasai, Rwandese vlechtwerk en de met parels en zigzagtekeningen versierde zwaarden en lendedoeken uit wat toen nog altijd een kolonie was. Om de Kongolese savannevegetatie na te bootsen, gebruikte hij o.m. haver, rogge en bamboe.
De ‘Vlaamse Vierseizoenentuin’ was bedoeld als een hedendaagse interpretatie van een Renaissancetuin, geïnspireerd op de befaamde ontwerpen van Vredeman de Vries. Het was een rechthoekige ruimte met rondomrond een gaanderij van haagbeuk. Een gaanderij in kruisvorm verdeelde de ruimte in vier tuinen, die elk een andere invulling kregen om de vier seizoenen te evoceren. De tuin was ’s avonds verlicht, heel de dag klonk er muziek van Vivaldi en er werden geregeld concerten en balletten georganiseerd. De tuin groeide uit tot een van de populairste attracties van de Expo, en werd trouwens bekroond met de Eerste Prijs door de internationale jury.
Met de ‘Moderne Tuin’ wilde Pechère aantonen dat ook hedendaagse vormen en hedendaagse materialen – beton, glas, plastic – hun plaats hadden in de tuinarchitectuur.
Al deze tuinen zijn spijtig genoeg verdwenen.
Pechère was in 1948 dan ook een van de oprichters en later ook voorzitter van de IFLA, de International Federation of Landscape Architects. In 1968 stond hij mee aan de wieg van het Comité Internationale des Jardins et Sites Historiques van de International Council of Monuments and Sites (ICOMOS) van de Unesco.
Zijn boekenverzameling vormde de basis voor de Bibliotheek René Pechère in Brussel.
De andere invloedrijkste landschapsarchitecten
André Le Nôtre (1613-1700)
De tuinman van de Franse koning Lodewijk XIV, ontwerper van onder meer de parken van Vaux-le-Vicomte, Versailles en de Tuilleries.
Foto: Alexandra Wilmet
Lancelot “Capability” Brown (1716-1783)
De vader van de Engelse landschapstuin. In Engeland wordt dit jaar zijn driehonderste verjaardag gevierd met een groots ‘Capability’ Brown Festival.
Foto Blenheim Palace: Colin Smith
Peter Joseph Lenné (1789-1866)
Duits landschapsarchitect die o.m. het park van Sanssouci in Potsdam en de Tiergarten in Berlin ontwierp.
Foto: Sans Souci, by Mbzt
Frederick Law Olmsted (1822-1903)
Amerikaans landschapsarchitect, ontwerper van onder meer Central Park in New York.
Foto: Central Park, shutterstock.com
Gertrude Jekyll (1843-1932)
Engelse tuinarchitecte, bekend voor haar Arts & Craftstuinen met kleurrijke bloemenborders.
Foto: Les Moutiers, Amanda Slater.
Geoffrey Jellicoe (1900-1996)
Engelse landschapsarchitect en theoreticus, een van de oprichters van de International Federation of Landscape Architects (IFLA).
House of Fraser roof garden.
Thomas Church (1902-1978)
Amerikaanse landschapsarchitect, pionier van de ‘modernistische tuin’ in het midden van de twintigste eeuw.
Foto: Donnell garden, morisius cosmonaut.
Roberto Burle Marx (1909-1994)
Braziliaanse modernistische schilder en landschapsarchitect. Eén van zijn bekendste werken is de kleurrijke boulevard van Copacabana in Rio.
Foto Copacabana Beach; credit: Shutterstock.com
Corajoud Michel (1937-2014)
Frans landschapsarchitect en professor, bekend van onder meer de ‘Miroir d’Eau’ in Bordeaux.
Foto: Bordeaux miroir 01 Oliwan
