Landschapstriënnale Nederland
Tot eind september vinden in PARK21 in het Nederlandse Haarlemmermeer tentoonstellingen, excursies, symposia en meer activiteiten rond het thema ‘het volgende landschap’ plaats. Met dit thema wordt ingezoomd op vragen als: hoe gaat onze leefomgeving er de komende decennia uitzien en wie gaat daar voor zorgen? Wat zijn de drijvende krachten achter de veranderingen in het landschap? Wie brengt dit tot stand?
Het is de vierde keer dat de Landschapstriënnale wordt georganiseerd, na eerdere edities in Apeldoorn (2008, 2011) en Park Lingezegen tussen Arnhem en Nijmegen (2014).
Het programma van de Landschapstriënnale 2017 is gericht op een breed publiek, van ruimtelijk ontwerpers en beleidsmakers tot boeren en bewoners. PARK21 is een duurzame bestemming midden in de polder tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep. Het is de plek waar stad en land elkaar ontmoeten. PARK21 heeft een oppervlakte van circa 1.000 hectare. In de toekomst wordt PARK21 het groene, recreatieve centrum voor inwoners van Haarlemmermeer en ver daarbuiten.
Hoofdlocatie is landgoed Kleine Vennep, waar onder meer tien tentoonstellingen plaats vinden en tal van conferenties en publieksevenementen.
Tentoonstellingen
• Entree objecten
Langs de doorgaande wegen die PARK21 van noord naar zuid doorkruizen komen ‘Entreeobjecten’. Dit zijn Polderfiguren van historische personen. Deze personen hebben allemaal een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling de Haarlemmermeerpolder. De kunstobjecten zijn geschapen door kunstenaar Rischard van Os.
• Summer Challenge / The Next Landscape
Jongeren en jongvolwassene zijn er deze zomer met hun camera op uit gegaan. Ze hebben het landschap van de toekomst vastgelegd op film of animatie. De 10 beste video’s per leeftijdscategorie zijn tot 30 september geëxposeerd.
• Raymond Barion – Parallel Perspectives
Dit overzicht van de Belgisch-Nederlandse kunstenaar toont schilderijen, tekeningen, studies en ruimtelijke objecten. De desolate landschappen, met karakteristieke elementen van neon en architectuur, maakt hij sinds 1980. Vol verlaten machinerie, mythische decors en alternatieve toekomstvisies kunnen ze gezien worden als een rake voorspelling van de onrust van vandaag.
• SPOT ON
Deze tentoonstelling laat zien hoe het Nederlandse landschap kan worden ingezet voor het vestigingsklimaat. Door 12 pilotprojecten is er gewerkt aan beter ontsluiting en beleidsinstrumentaria voor het landschap en aan woon- en werkmilieus.
• Objectief Nederland
Benieuwd wat er de afgelopen 43 jaar veranderd is in Nederland? Op 52 locaties in Nederland, heeft Cleo Wächter foto’s gemaakt van het zelfde standpunt als Reinjan Mulders 43 jaar geleden deed. Bekijk deze subtiele tot ingrijpende veranderingen!
• Nationaal perspectief energie en ruimte
De doelstelling is in 2050 CO2 neutraal te zijn. Nederland moet hiervoor nog flink aan de weg timmeren. Massaal vegetariër? windenergie op zee opwekken? Of verhuizen we op naar een plek op fietsafstand van ons werk? Deze tentoonstelling laat één van de oplossingen zien.
• Noord-Holland opgewekt
‘Noord-Holland opgewekt’ neemt je mee terug in de tijd en vervolgens naar de toekomst. De opwekking van energie zorgt voor verandering van het landschap. Vroeger en nu nog steeds. Hoe zorgen wij er voor dat we in de toekomst genoeg energie hebben?
• Het volgende landschap
De winnaars van de fotografiewedstrijd ‘Het Volgende Landschap’ stellen hun foto’s tentoon. Een deskundige jury heeft de 24 meest indrukwekkende foto’s geselecteerd.
• Prachtlandschap Noord-Holland
Fotograaf Theo Baart heeft op indrukwekkende wijze het open landschap van Noord-Holland vastgelegd. De 62 foto’s zijn gemaakt in het kader van de actualisatie van de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie. Klik hier voor meer informatie.
• Panorama Over PARK21
Het kavel achter de locatie van de Landschapstriënnale is onlangs door gemeente Haarlemmermeer aangekocht om te ontwikkelen. Dit panorama geeft een mogelijk beeld van deze ontwikkeling. Deze verbeelding laat het contrast tussen de Polderlaag en Parklaag zien. Klik hier voor meer informatie.
• Magic Box
Magic Box is een kunstobject en camera obscura. De installatie is mysterieus en sober in eenvoud. Het object laat bezoekers nadenken over de wijze waarop vernieuwing onze manier van leven kan verrijken door de wereld anders te bekijken. Klik hier voor meer informatie.
• Ontdek de omgevingskwaliteit van Nederland
De enorme luchtfoto is een ‘reproductie’ van NoordHolland op schaal 1:2000. In één oogopslag zie je je eigen huis, je favoriete plek of de route naar je werk in relatie met de omgeving. Het is even simpel als doeltreffend.
Conferenties
• 12 september / Het volgende (Woon)Landschap
Hoe gaan we om met de noodzaak het unieke Nederlandse landschap te koesteren en wat is de verstedelijkingsopgave van morgen? Op 12 september komen marktpartijen, ontwerpers, beleidsmakers, bestuurders, ondernemers, planologen, economen en sociologen bij elkaar om hierover van gedachte te wisselen.
• 13 september / Het veranderende landschap – De rol van de hovenier en ontwerper
De duurzame leefomgeving waarbij zaken als klimaat, gezondheid en duurzaam materiaalgebruik een prominente rol spelen, staat voorgoed op de kaart. De rol die jij als ontwerper/hovenier/groenvoorziener speelt groeit. We zijn specialisten die gezonde buitenruimtes ontwerpen en inrichten, ook kunnen we steden koelen en de biodiversiteit stimuleren.
Als groene specialisten moeten we vooraan in het proces van gebiedsontwikkeling komen te staan. De slag van decoratiegroen naar waardevol groen en de hovenier/groenvoorzieners als de bepalende factor die de wereld gezond, duurzaam en aantrekkelijk kan maken, moeten we nu gaan maken.
Op 13 september komen in diverse ‘3-minuutpitches’ diverse inspirerende voorbeelden voorbij die een veranderend landschap laten zien. Deze worden gevolgd door een drietal presentaties. Daarna is er ruimte om met elkaar van gedachten te wisselen over welke rol jij wilt pakken. We sluiten de meeting af met een borrel en een hapje.
• 14 september / Versterken van erfgoed en duurzame energiewinning
Windmolens, zonnepanelen, biomassa… hernieuwbare energie is steeds zichtbaarder in het landschap. Maar past dat wel, bijvoorbeeld een windmolen naast een fort? Hoe kan hernieuwbare energie op een gebiedseigen manier worden ingepast? Wat zijn de succesfactoren en voor welke uitdagingen staan we? Welke rol speelt erfgoed daarin?
Deze ochtend gaan we met elkaar in debat, met de studie Energielinie als inspiratie. In opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Provincie Noord-Holland heeft een consortium onder leiding van H+N+S Landschapsarchitecten onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor inpassing van duurzame energiewinning in de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De conclusie: duurzame energiewinning en erfgoed versterken elkaar. Hoe kunnen erfgoed en energie elkaar ook op andere plekken in Nederland op een zinvolle manier versterken?
• 18 september / Het Eetbare Landschap
Hoe zien professionals vergezichten over het eetbare landschap van nu en de toekomst! Op de 2e dag van het festival Het Eetbare Landschap, wordt gezamenlijk kennis, inspiratie en netwerk opgedaan over de mogelijkheden om de stad te voeden vanuit de Metropoolregio Amsterdam. De vraag die centraal staat is: wat is er nodig om het voeden van de stad uit de streek te realiseren en te versnellen?
• 19 september / Leisure Landscapes 2050 – Metropoolregio Amsterdam
Steeds meer wordt het landschap in de metropoolregio het decor voor ontspanning en vermaak. Om tot rust te komen, te sporten, te feesten, te verdiepen of te verwonderen. De komende decennia groeit het aantal inwoners en toeristen sterk. De recreatie behoefte stijgt zeker 30% en de wens om het groeiend toerisme in de regio te spreiden is groot.
De MRA wil ook op termijn blijven zorgen voor een aantrekkelijk vrijetijdslandschap met een eigentijds recreatief toeristisch aanbod. Wat is daar voor nodig? Ondernemers en natuur- en landschapsbeheerders zien kansen, maar wordt het niet te druk en kan het landschap dat wel aan? Hoe gaan we het landschap inrichten om te voorzien in de groeiende vraag naar ruimte om te recreëren? En wat moeten overheden doen om natuur, recreatie en toerisme te combineren met opgaven als energietransitie, woningbouw en klimaatadaptatie?
• 19 september / Landschapstroonrede door Kader Abdolah
Schrijver Kader Abdolah heeft de uitnodiging met groot plezier geaccepteerd, omdat hij naar eigen zeggen: “… graag zijn gedachten over de betekenis van het landschap wil laten gaan.”
• 20 september / Landscape branding Expertmeeting
De verscheidenheid van landschappen en de nabijheid ervan zijn aantrekkelijk voor bewoners, toeristen en bedrijven in de Metropoolregio Amsterdam. Bewoners en toeristen hebben de steden inmiddels volop ontdekt, maar weten het landschap eromheen nog niet altijd goed te vinden.
Wat is er nodig om meer mensen naar plekken buiten de stad te trekken? Wat betekent dit voor de inrichting en ontsluiting van het landschap? En welke rol kan branding hierbij spelen? Hoe kunnen de overheid en bedrijven de handen hiervoor ineen slaan? Daarover gaan we het hebben tijdens de expertmeeting over Landscape Branding.
• 20 september / Groene en gezonde keuzes voor de metropool
Een gezonde leefomgeving is prioriteit nummer één voor de inwoners van de Metropool Regio Amsterdam. Gezonde lucht en genoeg natuur dichtbij om te ontspannen is voor hen essentieel. Tegelijk gaan de energietransitie, de woningbouwopgave, mobiliteitswensen en economische ontwikkeling veel van ons landschap vragen. Zeker als je ook de teruglopende biodiversiteit en bodemdaling wilt tegengaan, klimaatadaptatie nodig is en grotere aantallen recreanten en toeristen een plek moeten vinden.
Kortom: er zijn meer claims dan het landschap aankan. Daarom zijn scherpe keuzes nodig om een gezonde leefomgeving, natuur en landschap en groene recreatie te versterken. Keuzes die ook terecht dienen te komen in de Omgevingsvisie van de Provincie Noord-Holland.
Daarom organiseren de milieu- natuur- en recreatieorganisaties in Noord—Holland een dagdeel over keuzes en ontwerpprincipes voor een groene en gezonde toekomst in een overvolle metropool. En gaan ze graag in gesprek met ondernemers, wetenschappers, belangenbehartigers, politici en bestuurders die aan de slag willen met de vraag hoe we met al deze opgaves (energie, mobiliteit, woningbouw, gezondheid, natuur) zorgdragen voor een duurzame, groene en gezonde leefomgeving.
• 21 september / The Future of Worklife
Hoe ziet de toekomst van de bedrijventerreinen in Noord-Holland eruit? Hoe willen wij dat onze werklocaties in de toekomst onderdeel van dit landschap uitmaken? Hoe zorgen wij samen voor een sterke concurrentiepositie? Hoe boeien we de bedrijven en binden we de werknemers van de toekomst aan ons? Hoe komen we tot een betere kwaliteit van onze terreinen? Hoe zorgen we ervoor dat we over 10 jaar ook nog toekomstbestendig zijn? Welke concrete acties moeten we nu op pakken, om de kwaliteit van morgen te borgen?
Bedrijventerreinen worden ontwikkeld om de toekomst van ruimte te voorzien. Ze bieden speelruimte voor startende ondernemers, groeiende bedrijven, co-creërende consortia, oude en nieuwe markten. De ontwikkelsnelheid van bedrijventerreinen loopt niet synchroon met de ontwikkelsnelheid van diezelfde ondernemers en vooral de wereld. Want de wereld staat nooit stil. Technologie, ecologie, demografie, sociologie en politiek: op alle terreinen zijn continu verschuivingen te signaleren.
Het is dus zinvol je af te vragen bij het ontwikkelen van een bedrijventerrein in welke wereld dit terrein over 10 jaar, of over 20 jaar zich bevindt.
• 22 september / Energielandschappen
De komende decennia vindt in Nederland en de rest van de wereld een transitie plaats van fossiele naar hernieuwbare energiebronnen. De ruimtelijke impact van deze energietransitie wordt groot. Op dit moment verkennen overheden (Rijk, provincies, regio’s, gemeenten) op verschillende schaalniveaus de mogelijkheden voor de ruimtelijke inpassing van de opwekking, transport en opslag van hernieuwbare energie. Het resultaat van deze processen: diverse regionale en nationale energieperspectieven.
Op deze dag gaan betrokken partijen (overheden, ontwerpers en onderzoeksinstellingen) op zoek naar de relaties, verbindingen en samenhang tussen de verschillende perspectieven. Waar vullen zij elkaar aan, waar liggen goede oplossingen voor het oprapen? Waar zitten de knelpunten? Wat betekenen deze? Wat zijn de stappen die Rijk, regio’s, bedrijfsleven en maatschappelijke partijen nu kunnen nemen? Wat is de rol van de ontwerper?
• 23 september / Mini Tuinontwerpdag
Laat je adviseren door een professionele tuinarchitect over het ontwerp en de aanleg van je eigen (nog te ontwerpen) tuin.
• 25 september / Klimaat verandert jouw regio – expertdag
Doel van de dag is het netwerk van ruimtelijk professionals, landschapsontwikkelaars en klimaat- & waterwerkers van vooral overheden te bereiken. Het is van belang de urgentie over te brengen, kennis te delen, te verbinden en samenwerking te starten of verder te brengen.
Oogst van de dag is verdieping per regio, zicht op de MRA opgave en deelnemers die weten wat ze te doen staat om bij te dragen aan een robuust ingerichte MRA. De dag is de start van een langer traject om klimaatadaptatie op de MRA-agenda te zetten en verder invulling te geven. Hiermee wordt invulling gegeven aan de doelstellingen van het Deltaplan door samenwerken aan klimaatadaptatie in de Metropool Regio Amsterdam (MRA).
• 25 september / Onroerend landschap – De waarde van groen in tijden van stedelijke verdichting
De bouwproductie draait weer op volle capaciteit; de heipalen zijn niet meer aan te slepen. Er moeten weer woningen gebouwd en infrastructuur worden aangelegd. Hoe we land moeten bebouwen weten we in Nederland als geen ander. Maar kunnen we in deze volgende verdichtingsgolf ook zorgen voor de nodige verdunning? (Hoog-)stedelijke ontwikkeling is het (financieel) hoogst haalbare en vaak het ultieme eindstadium van een stuk grond. Maar wat als dit eindstadium niet meer succesvol is?
Er zijn in Nederland tal van verouderde bedrijventerreinen, glastuinbouw-gebieden zonder toekomst, boerenerven met niet langer gebruikte opstallen. Kunnen we daar waar financieel niet langer rendabele gebouwde structuren geen toekomst meer hebben, landschap terugbrengen?
Op 25 september voeren we het debat over de tere balans tussen rood en groen en bespreken we mogelijkheden de ruimtelijke en maatschappelijke waarde van landschap anders te bekijken en berekenen. Welke rekenmodellen kun je gebruiken voor het waarderen van landschap? En zijn er modellen waarmee we incourante ‘rode’ structuren kunnen uitruilen voor groen?
• 26 september / Een paradijsmethode voor het volgende landschap
‘Het volgende landschap’ was ook in de jaren zestig en zeventig een actueel onderwerp in de landschapsarchitectuur. Landschapsarchitecten suggereerden oplossingen voor toekomstige transformaties van het Nederlandse landschap. Deze opvattingen over de modernisering van het landschap zijn het onderwerp van De paradijsmethode, het proefschrift van Imke van Hellemondt dat dit jaar werd gepubliceerd. Een aantal van deze opvattingen heeft nog steeds actualiteitswaarde en dienen als uitgangspunt voor een discussie tussen landschapsarchitecten uit verschillende professionele generaties.
