Groene Lente / De beste openbare groenprojecten in Vlaanderen

Tijdens een feestelijk evenement in Hamont-Achel heeft de Vereniging voor Openbaar Groen op 19 december de beste gemeentelijke groen- en bebloemingsprojecten van het afgelopen jaar in de bloemetjes gezet.

 

De VVOG organiseert de wedstrijd Groene Lente reeds sinds 1979 met de bedoeling het gemeentelijk openbaar groen te promoten door creatieve en vernieuwende groenprojecten expliciet in de kijker te zetten. Alle Vlaamse gemeenten kunnen ieder jaar deelnemen. Dit jaar dienden 79 gemeenten een project in.

Vier wedstrijden en twee bijzondere prijzen

Dit jaar organiseerde de VVOG in het kader van de wedstrijd Groene Lente een competitie met 4 wedstrijdonderdelen:

• Groene gemeente: de beste groenrealisaties
• Zonder is Gezonder & Waterrobuust groen
• Bijenvriendelijke gemeente
• Gemeente in bloei (bloemenprojecten).

Sinds enkele jaren wordt ook een speciale prijs, de Openbaargroen-award toegekend aan de beste groenrealisatie die tot stand gekomen is in samenwerking met een groenaannemer. Die prijs ging dit jaar naar Kortrijk en groenaannemer LVR Groenonderneming Tielt voor de heraanleg van de Houtmarkt.

Groene Gemeente

In deze deelwedstrijd werden 43 groenrealisaties weerhouden.

Categorie BEGRAAFPLAATSEN

1. Roeselare, Parkbegraafplaats

Het oude kerkhof van Roeselare werd de voorbije jaren omgevormd tot een parkbegraafplaats met systematische vergroening. Naast het aanplanten van vaste planten en het inzaaien van vrijgekomen zones, werd oen ook de grindpaden ingezaaid met gras. Op andere plaatsen werden hagen aangeplant. Mos, gras en andere groene vegetatie bedekken geleidelijk alles wat ooit kaal en donker was. Wandelpaden worden wekelijks gemaaid, terwijl de zones tussen de graven slechts tweemaal per jaar worden onderhouden. Over gans het domein werden wadi’s met lichte glooiingen aangelegd waardoor het water kan infiltreren in de bodem. Er werd ook ruimte vrijgemaakt voor kunst en literatuur.

Doorheen het terrein werden takkenrillen en stapelmuren aangelegd met materialen afkomstig van de begraafplaats zelf. Zo worden natuurlijke omheiningen gecreëerd die bovendien een nieuwe thuis vormen voor heel wat insecten, de meer dan 40 vogelsoorten en andere dieren. Ook de bloemenweides voor vlinders en bijen en de insectenhotels vormen een natuurlijke habitat. Op verschillende plaatsen werden informatieborden geplaatst waardoor bezoekers en scholieren kunnen kennismaken met zowel de geschiedenis als de fauna en flora.

Doorheen het kerkhof werd een fietspad aangelegd dat zorgt voor een veilige doorsteek en een betere toegankelijkheid van het centrum. Op verschillende plaatsen zijn ook fietsstallingen voorzien. Er werden verschillende zitmogelijkheden gecreëerd waardoor men midden in het drukke stadscentrum rust kan vinden.

Het resultaat is een karaktervolle, rustgevende groene plek in het hart van de stad waar leven en dood in evenwicht zijn. Bovendien vormt het een belangrijke schakel in de Groene Draad die het stadscentrum met de stadsrand verbindt.

De Parkbegraafplaats werd ook bekroond met de Publiekprijs.

Ontwerp: Studiebureau Demey, Roeselare

Groenbeheerplan: Grontmij Belgium

Groenaanleg: Donck, Roeselare; Penninck, Roeselare; Mahieu, Oudenburg; Seru, Veurne.

Groenonderhoud: Lochting Dedrie, Roeselare

 

2. Beernem, Begraafpark Sint-Lambertus

3. Beringen, Begraafplaats Beringen

4. Tielt, Begraafplaats Tielt

5. Berlaar, Kerkhofpark

6. Gent, Begraafplaats Gentbrugge

 

Categorie BUURTGROEN

1. Burcht (Zwijndrecht), Woonzorgcentrum Craeyenhof

Het nieuwe woonzorgcentrum Craeyenhof in Burcht ligt in een voormalig kasteeldomein. Voor de bewoners en bezoekers werd een rustgevende verblijfstuin gecreëerd op maat van de gebruikers. Vanaf de cafetaria vertrekt een hoofdas die de tuin structureert en die de verbinding vormt met het nieuwe‘Park van Burcht’. Centraal in de tuin ligt een groot grasveld dat plaats biedt voor activiteiten van het woonzorgcentrum, zoals concerten. Aan beide zijden hiervan liggen twee thematuinen die inspelen op de wensen en noden van de bewoners: bewegen, stimuleren van de zintuigen of gewoon een luchtje scheppen. Er is ook een gedeelte voorzien dat via poortjes een veilige buitenruimte biedt voor dementerende bewoners. Een speelse configuratie van hagen markeert de deelruimten. De bloemenborders met vaste planten en siergrassen en diverse heesters en bomen zorgen voor kleur en structuur in elk seizoen. Ze verzachten ook de overgang van de gevels naar de tuin.

Ontwerp: Omgeving Antwerpen

Groenaanleg: Donkergroen, Meise

 

2. Lille, Pastorijtuin

3. Gent, Spellekenspark

4. Brugge, Pastoor Van Haeckeplantsoen

5. Brugge, Sprietwegestraat

 

Categorie GROEN BIJ GEBOUW

Bij het ontwerpen van de beplantingen rond de nieuwe stadswerf werd men geconfronteerd met verschillende uitdagingen. Vooral de noordelijke oriëntatie van de plantvakken beperkte de plantenkeuze. Het meest beschaduwde deel werd ingekleed met een combinatie van laagblijvende schaduwplanten zoals Hosta ‘Francee’ en Vinca minor ‘Alba’. Groepjes van Hydrangea aspera ‘Macrophylla’ zorgen voor het nodige volume. In de zonniger gedeelten groeien en bloeien onder meer Nepeta en Salvia, Aster ‘Asran’en Molinea ‘Heidebraut’. Koelreuteria geeft een mooi contrast met de in wolk gesnoeide Ilex crenata. De betonnen boombak voor de inkomzone is gevuld met Cornus kousa ‘China girl’ en Carex.

Al het hemelwater wordt opgevangen in acht regenputten en wordt gebruikt voor het sanitair en om de veegwagen te bevoorraden. De overloop van de putten komt uit in een wadi. Om de deksels van de putten te camoufleren, werd Nepeta racemosa ‘Grog’ gebruikt. Voor de parking werden grasdallen gebruikt zodat het water kan infiltreren.

Ontwerp en aanleg: Stadsbestuur

 

2. Stekene, Kerkomgeving Kemzeke

3. Hamont-Achel, Kerkomgeving Hamont

4. Genk, Pop-up-tuin Stadhuis

 

Categorie LAANBEPLANTING

1. Antwerpen-Berchem, Ringlaan

De Ringlaan is een brede woonstraat met een groene middenberm. Naar aanleiding van de heraanleg van de riolering werd ook de beplanting aangepakt. De vierdubbele rij paardenkastanjes, die in slechte staat waren, werden gekapt en vervangen door nieuwe bomen. Bovendien werden tussen de bomen grote bloemenheuvels met vaste planten aangelegd. De parkeerstroken worden van elkaar gescheiden door rijen haagbeuken. De bewoners, die aanvankelijk gekant waren tegen het kappen van de bomen, blijken tevreden te zijn over het eindresultaat.

Ontwerp en aanleg: Gemeente

2. Aartselaar, de Koekoek
3. Gent, Heiveldestraat
4. Overpelt, Zavelstraat

 

Categorie OMGEVINGSGROEN

1. Roeselare, vergroening stadscentrum

In 2016 werd de Grote Markt van Roeselaar grotendeels heraangelegd. Dit jaar waren het Marie-Louise De Meesterplein en de Botermarkt aan de beurt. Dit werd telkens met hetzelfde doel voor ogen gedaan: groene zones creëren die dienst doen als rust- en samenkomstplaatsen en een uniform straatbeeld realiseren met behoud van de identiteit van de pleinen. Op de drie pleinen was het ook steeds de bedoeling om de voetgangers te beschermen en een autovrij plein te maken.

Centraal op de Botermarkt werd een Acer rubrum ‘Scanlon’ geplant die voor extra cachet zorgt naast de reeds aanwezige platanen. Op de Grote Markt werd aan beide kanten van de rijweg Pyrus calleriana ‘Chanticleer’ in leivorm aangeplant. Het Marie-Louise De Meesterplein bij de Sint-Michielskerk werd geopteerd voor een fleurig onthaal met een mix van vaste planten en eenjarigen. Om het historisch karakter van het plein te bewaren werd er een linde bijgeplant bij de toegang tot de kerk.

Ontwerp: Stadsbestuur

Aanleg: Tuinen Dewulf, Ieper-Boezinge; Tuincreatie Igodt, Zwevegem; Seru, Veurne

2. Beersel, Kapittelbeek
3. Hemiksem, De groene wandeling

4. Bonheiden, Site De Krekel

5. Antwerpen-Merksem, Het groene hart

 

Categorie PARK

1.Eeklo, Wilgenpark

Het Wilgenpark is een nieuw park bij een oudere sociale woonwijk dat in nauw overleg met de beoners werd ontworpen en aangelegd. De groenzone rond de hoogbouw werd ingedeeld in deelzones met diverse functionele en ruimtelijke belevingskwaliteite,n. Er kwam een representatieve toegangszone aan de voorzijde, een multifunctionele sport- en speelzone en een natuurgerichte zone met ruimte voor avontuurlijk spelen.

Er werden meerdere vrijstaande bomen verspreid aangeplant om perspectieven te ondersteunen en het contrast met de appartementsgebouwen te verzachten. Daarnaast werden drie bomenvakken aangeplant die dienst doen als speelbosjes en die ruimtelijk een kleinschaliger indeling creëren. Doorheen het gebied kan gewandeld worden en werden verschillende zitplekken voorzien. Een bestaande beek werd in ere hersteld en functioneert samen met de wadi’s voor de afwatering en berging van regenwater. Met grondoverschotten van de uitgravingen werden terreinglooiingen en speelheuvels gerealiseerd.

De centrale wegen door het gebied en enkele garageboxen werden verwijderd waardoor een aaneengesloten parkruimte ontstaat. De wegenis werd volledig heringericht. Een netwerk van voet- en fietswegen sluit aan op de omliggende straten en voetwegen.

Ontwerp: Bureau VD, Gent

Aanleg: Hertsens Wegenwerken, Zwijndrecht, en gemeentebestuur

 

2. Aalst, Park Ten Rozen

3. Torhout, Ravenhofpark

4. Hasselt, Vredespark

5. Rumst, Rupelpark

 

Categorie PLANTPERKEN

1. Beersel, Groene stapstenen

2. Brecht, Hoogstraatsebaan

3. Vilvoorde, Houtemlaan

4. Antwerpen, Le Grellelaan

 

Categorie PLEIN

1. Kortrijk, Houtmarkt

De Houtmarkt is een groenzone bij een nieuw rusthuis en een nieuwe ondergrondse parking die de verbinding maakt tussen twee andere groene ruimten, het Begijnhofpark en ’t Plein. De groene zone kreeg de vorm van een blad en voorziet naast groene elementen 2 grote doorlopende houten banken en een podium. Dit project werd ook bekroond met de Openbaargroen Award 2017.

Ontwerp: SBE, Zwarts&Jans, Okra

Aanleg: LVR Groenonderneming, Tielt

 

2. Kortrijk, Sint-Amandsplein

3. Antwerpen-Wilrijk, Kolonel Slaterplein

4. Antwerpen-Hoboken, Wolplein

5. Diksmuide, Esenplein

 

Categorie SPEELGROEN

1. Beringen, Avonturenberg

Met diverse speelattracties- en uitdagingen vormt het speellandschap op de Avonturenberg in Beringen een waardevolle toevoeging aan de transitie van dit industriële erfgoed naar een toeristisch-recreatief topproject. De Avonturenberg maakt deel uit van het toeristisch-recreatief project be-MINE, dat een herbestemming geeft aan de beschermde koolmijn van Beringen, de grootste industrieel-archeologische locatie in Vlaanderen. Het speellandschap is een landmark op de schaal van deze cultuurhistorische plek. Het verbindt de diverse speelattracties- en uitdagingen in één samenhangend gebaar op de steile terril van 60 meter hoog. Dit geeft de mijnterril een nieuwe betekenis, geënt op het verleden én de toekomst met als eindresultaat een uniek bespeelbaar landschap.

Ontwerp: Antea Group; Carve, Amsterdam; Tracks Trails, Bailleul; Omgeving, Antwerpen; Landmax, Turnhout.

Groenaanleg: Krinkels, Londerzeel; Tracks Trails, Bailleul; De Winning, Lummen; Beckers, Geel.

 

2. Landen, De Beemden

3. Blankenberge, Leutegoard

4. Brugge, Groenewijk

5. Genk, Park De Richter

 

Waterrobuust groen

 In de wedstrijd Waterrobuust groen voor watervriendelijke projecten waarin water en groen een belangrijke rol spelen, kregen vier realisaties het label ‘Waterproof’. Dit wedstrijdonderdeel wordt georganiseerd samen met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).

Hier werden de volgende projecten bekroond: De Stadswerf in Hamont-Achel, het Wilgenpark in Eeklo, het Rupelpark in Rumst en De Beemden in Landen

Zonder is gezonder

Met dit wedstrijdonderdeel willen VVOG en VMM voorbeeldstellende projecten op het vlak van pesticidenvrij beheer in de kijker plaatsen. Drie gemeenten kregen het label ‘Zonder is gezonder’: de Groene parkbegraafplaats van Roeselare, het Kerkhofpark in Berlaar en de laanbeplanting in de Zavelstraat in Overpelt.

 Bijenvriendelijke gemeenten

Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) nam in het kader van de “Week van de Bij” voor de derde keer het initiatief om deze wedstrijd te organiseren voor steden en gemeenten. Dit jaar namen 35 gemeenten deel, waarvan er 28 werden weerhouden. Naargelang van de bijenvriendelijke acties kregen ze één, twee of drie bijensymbolen. 9 gemeenten kregen drie bijensymbolen (Aals, Beersel, Beveren, Bonheiden, Genk, Knokke-Heist, Roeselare en Torhout), vijf kregen twee bijensymbolen (Beringen, Brugge, Diksmuide, Izegem en Leuven) en veertien kregen één symbool (Antwerpen, Berchem, Deurne, Wilrijk, Berlaar, Blankenberge, Boom, De Panne, Hooglede, Kortrijk, Steenokkerzeel, Stekene, Vilvoorde en Vosselaar).

Beernem werd uitgeroepen tot ‘Bijenvriendelijkste gemeente van Vlaanderen 2017’ omwille van haar talrijke bijenvriendelijke acties en de manier waarop ze de bevolking hierbij betrekt. Op de eerste plaats werd een bijenplan opgesteld met een aantal concrete acties. De gemeente ondertekende ook het Bijencharter, aangevuld met een engagement van verschillende organisaties binnen de gemeente, van inwoners en van bedrijven. Verder werden tal van kleine en grote acties ondernomen om de gemeente bijenvriendelijk te maken. Zo werden de gemeentelijke begraafplaatsen heringericht met bijenplanten en in alle groenzones wordt een zone voor extensief beheer voorzien. Ook in de nieuwe ambachtelijke zone werd bijenvriendelijke aangeplant. Jaarlijks worden er sensibiliseringsactiviteiten voor de bevolking georganiseerd, in samenwerking met lokale organisaties.

WEDSTRIJD GEMEENTE IN BLOEI (bloemenprojecten)

Met deze wedstrijd willen VVOG en VLAM promotie voeren voor de aanwending van bloemenrijke beplantingen in het straatbeeld. 49 gemeenten namen deel aan deze wedstrijd. De deelnemende gemeentebesturen kregen 1, 2 of 3 bloemensymbolen omwille van hun verdienstelijke manier van duurzaam bebloemen.

Bloemengemeenten met 3 bloemensymbolen

Antwerpen-Antwerpen

Antwerpen-Berchem

Avelgem
Beringen

Beveren

Blankenberge

Brugge
De Panne

Diksmuide

Genk

Hamont-Achel

Harelbeke

Hasselt

Hooglede

Izegem

Koksijde

Leuven

Lochristi

Meulebeke

Oostende

Oudenaarde

Overijse

Roeselare

Sint-Niklaas

Staden

Tielt

Zwevegem

 

Groen- en bloemengemeente 2018

De gemeente Beveren (Oost-Vlaanderen) werd uitgeroepen tot Groen- en bloemengemeente 2018 en zal volgend jaar deelnemen aan de Europese wedstrijd Entente Florale Europe.

Alle informatie over de Groene Lente is te vinden op de website van de VVOG