Brugge / Definitief ontwerp heraanleg ’t Zand

De plannen voor de heraanleg van ‘t Zand in Brugge zijn in een definitieve vorm gegoten. Er is de jongste maanden nog veel gesleuteld aan de mobiliteit op en rond het plein.

 

Het ontwerp van West 8, Snoeck & Partners en Atelier Roland Jéol is in juni 2015 aangewezen als winnaar van de internationale ontwerpwedstrijd voor de heraanleg van het grootste plein van Brugge. Dat ontwerp is nu verfijnd na inspraak van bewoners, handelaars en horeca. Er is gekozen voor een volledig open plein dat ingedeeld wordt als een mozaïek.

Naast de heraanleg van het plein, zal ook de achterkant van het Concertgebouw met het Koning Albert I-park worden aangepakt. Daardoor zal de rei integraal deel uitmaken van het concept. Daarmee wordt een stuk water teruggegeven aan de Bruggeling met een aantal zittreden tot aan de rei.

 

 

 

Verkeer
De omgeving wordt zo veel mogelijk verkeersluw gemaakt. Doorgaand verkeer zal niet meer mogelijk zijn. De noodzakelijke bereikbaarheid wordt wel voorzien, ondermeer voor het laden en lossen van de horecazaken. Zoals initieel voorzien, verdwijnt de rijweg aan de kant Noordzand-/Zuidzandstraat van het plein. Zo wordt het plein in de praktijk ‘doorgetrokken’ tot aan de terrassen van
‘t Zand. Op de plaats waar nu de rijweg ligt wordt in de pleinbevloering wel een markering aangebracht die aangeeft waar mag gereden worden in functie van bevoorrading van de horecazaken en het Concertgebouw.

Aan de kant Vrijdagmarkt wordt een rijweg voor 2-richtingsverkeer voorzien; deze weg wordt in hoofdzaak gebruikt voor het openbaar vervoer en taxi’s, maar ook voor de ontsluiting van West-Brugge.

Waar de doorgaande verbinding tussen de Boeveriestraat en de Zuidzandstraat ‘geknipt’ wordt voor gemotoriseerd verkeer blijft deze verbinding wel gevrijwaard voor fietsers. In het gabariet van de weg worden, aan weerszijden, ook gemarkeerde fietspaden voorzien; op het kruispunt hebben de fietsers voorrang op het gemotoriseerd verkeer.

 

 

Ondergrondse fietsstalling

’t Nieuw Zand krijgt er een vierhonderdtal fietsstallingen bij. Die worden ondergronds gerealiseerd. Deze ingreep moet bijdragen aan het open karakter van het plein. De huidige fietsparking aan het Concertgebouw krijgt eveneens een uitbreiding met 63 stalplaatsen. De bestaande fietsstallingen worden bovendien comfortabel heringericht. Om het gebruiksgemak te verhogen, wordt de trap van en naar de fietsenparking minder steil. In het nieuwe plan wordt in de toegang tussen de Smedenstraat en de Noordzandstraat gewerkt met twee automatische roltapijten. Door het bijkomende roltapijt kunnen personen met een zwaar beladen fiets vlot de fietsparking binnengaan en verlaten.

 

 

Bestrating

Afhankelijk van het gebruik en de zone op het plein wordt een aangepaste bestratingsdikte voorzien. De bestrating van het nieuwe plein en de zone er rond wordt hoofdzakelijk in granietklinkers uitgevoerd, een duurzaam en degelijk materiaal dat voldoet aan de comforteisen.

De bestrating wordt als een mozaïek van vlakken uitgevoerd, wat zorgt voor een dialoog met de gevels van de omliggende gebouwen en tevens voor een abstracte organisatiefiguur. Het verschil in bestratingsvlakken zorgt ook voor een helder organisatiepatroon voor de opstelling van de wekelijkse markt. Deze opstelling gaat uit van het bundelen van enkele rijen die door iets ruimere doorgangen met elkaar verbonden worden.

Bomen

De 78 linden die nu op ’t Zand en de Vrijdagmarkt staan, zijn onlosmakelijk met het plein verbonden. Na een grondig bomenonderzoek werd duidelijk dat verschillende linden ziek zijn en dat veel negatieve factoren een duurzaam boombeheer belemmeren.
Op de huidige groeiplaats kennen de bomen een beperkte dikte- en hoogtegroei, waardoor ze niet gezond oud kunnen worden. De bomen zijn bovendien erg duur in beheer.

Alle linden worden verwijderd en vervangen door 68 nieuwe exemplaren. Door dit boomverjongingsproject krijgt elke boom in de toekomst meer eigen ruimte. Daarnaast komen er op het plein nog 37 nieuwe linden bij. Op deze manier wordt voor de ingang van het Concertgebouw een aantrekkelijke groene verkeersvrije ruimte gecreëerd.

 

 

Waar te weinig diepte is, worden bomen geplant in speciaal ontworpen constructies. De ondergrondse parking ligt plaatselijk slechts tientallen centimeters onder het pleinoppervlak. De constructies bieden groeimogelijkheid voor volwassen bomen en kunnen tevens als zitbanken dienen. Verspreid over het plein versterken deze boombanken de beoogde groene uitstraling, gecombineerd met voldoende, comfortabele zitgelegenheid voor elke gebruiker.

Bij de vervanging van de bomen werd voor een andere soort linde gekozen. De nieuwe kleinbladige soort laat namelijk geen plakkerige substantie achter, krijgt wel voldoende groeiruimte en komt in vijf tot tien jaar tijd tot een even imposant resultaat als de huidige in veertig jaar. De vijf platanen aan de kant van de Hoefijzerlaan en de bomen ter hoogte van het Koning Albert I-park blijven behouden.

Het eindresultaat is een groener plein in het hart van de stad, waarin ook de oude historische bomenrijen gerespecteerd, behouden en benadrukt worden.

 

 

Sfeerverlichting
Langs de pleinranden komen energiezuinige lantaarns en de centrale ruimte wordt verlicht door hogere verlichtingsarmaturen met projectoren. Naast straat- en pleinverlichting wordt op verschillende plekken accentverlichting aangebracht. Er komt detailverlichting aan de bomen, sfeerverlichting aan de opgewaardeerde rei (kant Concertgebouw) en ter hoogte van de zitbanken. Een zachte belichting van de voetgangerszones begeleidt de wandelaars.

 

 

Speelelementen
Een van de uitgangspunten bij de opstart van het dossier was om kinderen en jongeren niet te vergeten bij de herinrichting. Door het subtiel integreren van diverse spelprikkels wordt ‘t Zand in de toekomst een stuk aantrekkelijker voor deze doelgroepen. Voor de concrete uitwerking is het ontwerpteam  samen met experten ter zake alles aan het uittekenen.

 

 

De fontein

De fontein verdwijnt van het plein. Sinds 1986 neemt de fontein een prominente plaats in op ’t Zand. Deze creatie van beeldhouwers Stefaan Depuydt en Livia Canestraro diende als sluitstuk van de toenmalige heraanleg en bestaat uit vier beeldengroepen die elk een tafereel uit het Brugse verleden voorstellen. De groep ‘De Baadsters’ stelt de vier Vlaamse steden Brugge, Antwerpen, Gent en Kortrijk voor en ‘De Vissers’ verwijst naar de band tussen Brugge en de zee. Een derde groep, ‘Landschap in Vlaanderen’ beeldt de poldervlakte uit en tussen ‘De Fietsers’ herken je Tijl Uilenspiegel en Nele.

De fontein zal naar elders in de stad verhuizen.

 

Toegankelijke rei

Door het doortrekken van het park tot voorbij het Concertgebouw verdwijnt de autoverbinding van ’t Zand met de Westmeers/Oostmeers. Dit biedt de mogelijkheid om het water van de aanpalende rei, kant Westmeers, in het project te integreren. De rei zal meer open worden uitgewerkt om de beleving van dit water vanaf Westmeers langs het stuk aan het Concertgebouw aan het Koning Albert I-park te verhogen. In die context zal ook de geurhinder worden tegengegaan door een volledig nieuwe riolering op het plein en de afkoppeling  van het vuilwatercircuit in de reien.

Om het contact met de rei mogelijk maken, komen aan de kant van de Westmeers over een korte afstand een aantal zittreden.

 

 

De werken starten in januari 2017 en in juli 2018 zou het project volledig afgerond moeten zijn.

 

U kunt hier een boek over ’t Nieuw Zand met de vijf ontwerpen downloaden. Ook het winnend ontwerp wordt uitgebreid toegelicht.