René Pechèreprijs 2017 / ‘Er stond een vrouw in de tuin’

‘Er stond een vrouw in de tuin’ van Anne Mieke Backer over de rol van vrouwen in het Nederlandse landschap heeft de René Pechèreprijs 2017 gewonnen. Die tweejaarlijks prijs bekroont een kwaliteitsvol in het Nederlands geschreven boek over tuinkunst en / of landschapsarchitectuur.

 


Er stond een vrouw in de tuin’ is één lange, verhalende wandeling door de Nederlandse tuingeschiedenis, waarbij de vrouw als gids is gekozen. Het boek laat zich omgekeerd ook lezen als een levendige geschiedschrijving van de vrouw vanuit het perspectief van de tuin.

De auteur Anne Mieke Backer vraagt zich af waarom ons altijd is verteld dat door toedoen van één vrouw het paradijs is verloren gegaan en waarom er zo weinig aandacht is voor de paradijzen die sindsdien door Nederlandse vrouwen zijn gecreëerd.

Het gaat niet alleen over vrouwelijke tuin- en landschapsarchitecten, maar evengoed over naamloze boerinnen die hun kennis van bloemen en planten doorgaven aan hun dochters, over prinsessen en rijke grootgrondbezitsters die het landschap naar hun hand zetten, pioniersters met tulpenbollen, burgerdames en zelfs hoeren die in de groene beschutting van parken hun diensten aanbieden. Beginnend bij de eerste landbouwculturen rond 5000 jaar voor de jaartelling, eindigt het bij internationaal bekende Nederlandse groenontwerpsters en de actualiteit van het nieuwe ‘stadstuinieren’ in de metropool.

Door het lezen en bestuderen van talloze brieven en dagboeken en door het afnemen van interviews kon er wel een beeld worden gevormd van wat haar rol was en vooral van wat haar bezighield. Zo werd het schrijven van dit boek een zoektocht naar het antwoord op de vraag wat vrouwen op hun specifieke  stukje aarde hebben gezocht en wat zij er tot op de dag van vandaag hebben gevonden. Daarbij was het belangrijk aandacht te besteden aan het steeds veranderende begrip ‘natuur’ en parallel daaraan de opvatting over de ‘vrouwelijke natuur’.

Het boek eindigt met de vraag of tuinieren nog past in het moderne leven of dat juist in tijden van stress en crisis het bewerken van een eigen stukje grond uitkomst biedt.

De Hef Publishers

De andere genomineerden

  • Martin van den Broeke. Het pryeel van Zeeland. Buitenplaatsen op Walcheren 1600-1820. Hilversum, Verloren 2016, ISBN 978-90-8704-592-0

In de zeventiende en achttiende eeuw had Walcheren een rijk buitenleven met meer dan 150 buitenverblijven. Het buitenleven was te vergelijken met dat van de Amsterdamse elite, waarvan nu nog steeds de verblijven zichtbaar zijn langs de Vecht, in het Kennemerland en in het Gooi. Op Walcheren zochten stedelingen uit de handelssteden Middelburg en Vlissingen het platteland op om daar een gedeelte van het jaar door te brengen. Van het buitenleven aldaar is tegenwoordig nog maar heel weinig zichtbaar in het landschap. In het Zeeuws Archief en de Zeeuwse Bibliotheek zijn nog voldoende kaarten en andere bronnen aanwezig om een beeld te scheppen van hoe het was.

 

  • Arinda van der Does en Jan Holwerda (eindredactie). Tuingeschiedenis in Nederland II / Denken en doen in de Nederlandse tuinkunst 1500-2000. Uitgeverij Tuinhistorisch Genootschap CASCADE, ISBN 978-90-9029358-5

Deze uitgave met als thema ‘Denken en doen in de Nederlandse tuinkunst 1500-2000’ bestaat uit bijdragen over uiteenlopende onderwerpen over ontwerp en geschiedenis van één of meer tuinen, (stads-)parken of buitenplaatsen, over het werk van één of meer tuinarchitecten, hoveniers en tuinkunstenaars en enkele bijdragen die een meer samenvattend karakter hebben.

 

  • Mark Hendriks, Martine Bakker (redactie). Landschapsarchitectuur en Stedenbouw 2016. Blauwe Kamer Jaarboek. ISBN 978-94-92474-049

De geselecteerde projecten in het Blauwe Kamer jaarboek 2016 laten zien hoe het moet op het gebied van waterveiligheid, energietransitie, leegstand van kantoren en stadsnatuur. Er zijn twee voorbeeldige projecten van Ruimte voor de Rivier geselecteerd: de rivierverruiming bij Lent en de ontpoldering van de Noordwaard. De geselecteerde plannen voor de openbare ruimte, zoals voor Emmen en Mechelen, hebben ook een sterke strategische lading.

 

  • Leo den Dulk. Mien Ruys. Tuinarchitect. Zoeken naar de heldere lijn. De complete biografie. Uitgeverij de HEF 2017. ISBN 978-90-6906-051-4

Dit boek geeft een zo volledig mogelijk, geïntegreerd beeld van leven en werken van Mien Ruys. Hoofddoel is de verspreiding van kennis over het werk van Mien Ruys. Een begeleidende oeuvrelijst omvat alle bekende werken, waarvan een aantal representatieve projecten uitgebreider wordt beschreven. Ruys’ oeuvre wordt geïnterpreteerd met gebruikmaking van gegevens uit de toenmalige context en vanuit de hedendaagse vakinhoudelijke en historische inzichten.